پرسی ڕۆژ کۆنگرەی هەڵوەشاندنەوەی پەکەکە و لێکەوتە هەرێمی و جیهانییەکان…بەرێز ئیدریس مستەفا وەڵامی داوەتەوە…
پرسی رۆژ: کۆنگرەی ١٢ی پکک و لێکەوتە هەرێمی وجیهانیەکان، و کاریگەری قسەکانی ئۆجەلان لەسەر بڕیارەکانی کۆنگرە…
بەڕێز ئیدریس مستەفا چاودێری سیاسی وەڵامی پرسی ئەم ژمارەیەی داینەوە.
ئیدریس مستەفا: ١٢ی مەی ٢٠٢٥، پکک دەرئەنجامی بڕیارەکانی کۆنگرەی ١٢ی خۆی بڵاوکردەوە، کە سەرەکیترینیان دەستبەرداربوونی لە چەک و هەڵوەشاندنەوەی ئەو پارتەی کە تا ئێستا بە پکک ناسراوە؛ واتە لەمەودوا شتێک نامێنێ بە ناوی پکک. دیارە ئەمە بە مانای ئەوە نییە دەی چەکەکانتان دابنێن و فەرموو بچنەوە ماڵی خۆتان وەک ئەوەی لە ساڵی ١٩٧٤ لە کوردستانی لای ئێمە روویدا. مەسەلەکە لای پکک بریتیە لە گۆڕینی شێوازی خەباتکردن و کارکردن و گۆڕینی ناو، ئەمە جگە لەوەی چەکدانان مەسەلەیەکە لە ١٠٠٪ پەیوەستە بە هەڵوێست و پەرچەکردارەکانی حکومەتی تورکیاوە.
دیارە ئەمە یەکەم جار نیە پکک بڕیاری خۆ هەڵوەشاندنەوە بدات، بەڵام بڕیاری ئەم جارە لە بارودۆخێکی ناوچەیی و جیهانی هەستیاردا دەدرێ کە هەموو قەوارەکان چ قوتبە گەورەکان، چ دەوڵەتەکان و ج قەوارە حزبی و نیمچە دەوڵەتیەکان لە بەردەم دووبارە شکڵ پێدانەوەیەکی تری خۆیانن، و خودی پکک ش بەدەر نییە لەم شکڵپێدانەوەیە.
پێشتر هەمیشە رام وابووە کە باشترە پکک واز لە خەباتی چەکداری بهێنێت، بۆیە ئەم هەڵوێستەی ئیستایان بەرز دەنرخێنم کە چەند رەهەندێکی نێوخۆیی و ناوچەیی و جیهانیشی بەدوای خۆیدا هێنا.
پکک وەک رەهەندێکی نێوخۆیی…
بەیاننامەی کۆتایی کۆنگرەی ١٢ی پکک بانگەوازی خۆهەڵوەشاندنەوە و چەکدانان دەکات، بەڵام بڕیاری چەکدانان مەسەلەیەکی ئاڵۆزە و هەر بە تەنها پەیوەست نییە بە پارچە ئاسنێکەوە، بەڵکو پەیوەستە بە چارەنوسی سەدان و هەزاران مرۆڤەوە کە هەموو بوونیان بە هەموو رەهەندێکەوە پابەندە بەو چەک هەڵگرتنەوە. ئەم حاڵەتە ئینسانیە من پێشتر قسەم لەسەر کردووە و گووتومە کە ناکرێ ئەو مرۆڤانە تا ٤٠ ساڵی تر بەو شاخانەوە بن، یاخود نەوەیەکی تری دوور لە کۆمەلگە پەروەردە بکرێن و قەتیس بمێننەوە لە ناو داروبەردا بۆ ٤٠ ساڵی تر. ئیستا کە دەرفەتێکی ئاوها هاتۆتە پێش گەر تەنها بڕیارێکی سەر کاغەزیش بێت گرنگی خۆی هەیە و ئاسۆیەک دەکاتەوە بە رووی هەم ئەو مرۆڤانەدا و هەم کۆمەڵگەیەکی چەندان ملیۆنی کە ناسنامەیەکی نەتەوەیی و فەرهەنگی و کەلتوری خۆیان هەڵگرتووە. گەر تورکیا وەڵامی هەبێ بۆیان ئەوا کۆتایی بە دوایین هێزی نیشتمانی چەکداری شاخ لە مێژووی ناوچەکە و جیهیانیشدا دێت.
خاڵیکی ئیجابی زۆر گرنگ لە نەمانی ناوی پکک هەیە ئەوەیە چیدی گوێچکەمان کەڕ نابێ بە وشەی تیرۆر و بڕوبیانووەکانی. من بۆ خۆم هیچ سیاسەتی پکک م بەگەن نەکردووە، بەڵام هەرگیز باوەڕم وانەبووە پکک رێکخراوێکی تیرۆرستی بێت وەک تورکیا و “کۆمەڵگەی نێودەولەتی” ناوزەدی دەکەن”.
تورکیا وەک رەهەندێکی ناوخۆیی…
گەر بێتوو دەوڵەتی تورکیا وەڵامێکی ئەرێنی هەبێت بۆیان کە من بۆخۆم لە لام قورسە، ئەوا پرۆسەکە دەچێتە پێشەوە ئەگەرنا ئەوا نە پکک چەک دادەنێ و نە خۆیشی هەڵدەوەشێنێتەوە وەک قەوارەیەکی سیاسی و لەم حاڵەتەدا تەنها ناوەکەی خۆیان دەگۆڕن. بگرە ئەم بانگەوازی چەکدانانە تورکیا دەخاتە بەردەم هەندێ پرسیارەوە لەوانە بەجێهێشتنی ئەو دەیان بنکە سەربازیانەی لە باشوری کوردستان هەیەتی. هەر دوای بەیاننامەکەی پکک هێزە عێراقیەکان داوای کشانەوە و چۆڵکردنی بنکە سەربازیەکانی تورکیایان کرد، چونکە چیدی بیانوویەک نامێنێتەوە بۆ ئەو مانەوە سەربازییەیان.
خاڵێکی تر مایەپوچ بوونی سیاسەتی دژە تیرۆر کە یەکێک لە بڕووبیانوە گەورەکانی هەر حکومەتێکی تورکیا بوو بۆ درێژەدان بە سیاسەتی شۆڤێنیانەی دەوڵەتی تورکیا دژ بە کورد. لەم خاڵەش گرنگتر پێشێلکردنی ئەو مەبدەئە تاقانە کەمالیستییەی کە لە تورکیا تەنها تورک هەیە، کورد و لاز و شەرکەس و عەرەب لە دەستوری تورکیادا بە هیچ کلۆجێک ئاماژەی پێنەدراوە.
گۆڕینی دەستوری تورکیا یەکێک لە هەرە هەنگاوە قورسەکانە کە تورکیا دەبێ ئاڵوگۆڕی بەسەردابهێنێ گەر بیەوێ پرۆسەی ئاشتی بە تەواوی بچێتە شوێنی خۆی، چونکە داواکاریەکان بۆ ئەو پرۆسە ئەوە دەخوازێ کە دەستور دەبێ دەسکاری بکرێ و دەسکاری کردنەکەش ستراتیجی و قوڵە کە گەورەترین کۆڵەکەی دەوڵەتی تورکیایە، ئەویش تورکیا هەر تورکی تێدا نییە و خەڵکانی تریشی لێیە. چارەسەربوونی کێشەی کورد، کورد دەبێ لە دەستوردا ئاماژەی پێ بدرێ کە یەکێک لە پێکهاتەکانی وڵاتی تورکیا کوردە یاخود کورد دووەمین نەتەوەی تورکیایە کە ئەمەی دووەمیان قورسە و گەر تورکیا بگاتە ئەوپەڕی نەرمی نواندن ئەوا دەست بۆ یەکەمیان دەبات. هەنگاوی سەرەکی و بنبڕی کێشەی کورد لە تورکیادا دەسکاریکردنی دەستوری تورکیایە و ئەمە نەبێ وەک ئەوەیە هیچ نەکرابێ.
رەهەندە ناوچەیی و جیهانیەکان….
ئەم دوو رەهەندە راستەوخۆ بەرکەوتەی بەرکەوت و وەڵامی ئەرێنیان بۆ بانگەوازی خۆهەڵوەشاندنەوەی پکک دەربڕی بەوپەڕی فراوانیەوە. دەسەڵاتدارێتی هەرێم، بێگومان پێشوازیەکی گەرمیان لەو بڕیارەی پکک کرد. هەم وەک ئەوەی خۆیان بە سەنتەر دەزانن بۆ ماڵی کورد سیاسی کورد و هەمێش نەجاتیان دەبێ لە بەهێزترین هێزی جەکداری کوردی لە کوردستان و غەیرە دەوڵەتی لە ناوچەکەش. عێراقیش وەک وڵاتێک باری سوک دەبێ لە دەستێوەردانە سەربازیەکانی بەشەکوردستانیەکەی و دەیەوێ ئەم مەسەلەیە بۆ ئەوە بگەڕێنێتەوە کە ئێمە سەروەری ئەم وڵاتەین و کوردستانیش بەشێکە لە سەروەریەکانی ئێمە.
ئێران زۆر دلخؤش نییە بەتایبەت لە رابردوشدا کاتێک پکک ویستی چەک دابنێ و ئاشتی رابگەێنێت، بەڵام ئێران چووە بن کڵێشەیانەوە و ئامادەیی هەموو جۆرە یارمەتیەکی دەربڕی. ئیستا ئەم خاڵە نامێنێ. دەسەلاتدارانی نوێی سوریا دلخۆشن کە پکک نامێنێ و هەسەدەش بەرەو لاوازی دەچێ، بەڵام ئەمە جگە لە کورتبینی و نەزانینی سیاسەت شتێکی تر نییە.
رەهەندە جیهانیەکەی…
هەموو ئەو وڵاتانەی کە بێ هیچ زانیاری و ئەملاولایەک پکک یان بە تیرۆرست لە قەڵەم دابوو هەموویان خۆشحاڵی خۆیان بەم هەنگاوەی پکک دەربڕی، لەوانە ئەمریکا و یەکێتی ئەوروپا. پێدەچێ بۆ ماوەیەک فشار و بۆڵەبۆڵی تورکیایان لەسەر نەمێنێ لەوەی هەر هێزێکی کوردی تر بە تیرۆرست بناسێنن.
بەیاننامەکەی پکک لە چەک دانان و خۆ هەڵوەشاندنەوە ئەو پەڵە رەشەی نێوچەوانی دنیای غەربی لەهەر کات زیاتر دەرخست کە چەندە بێ شەرمانە و بێ باکانە هێزێکی سەربەخۆیی خوازی میللەتێک بە تیرۆرستێک لە قەڵەم دەدەن لە کاتێکدا پکک قاچی مریشکێکی ئەوروپی یان ئەمریکایی نەشکاندووە، بەڵام ئەوانی ئەوروپی و ئەمریکیان سەربڕیووە و بە دەیانیان لێ کوشتوون ئێستا دەبێتە میوانی کوشک و تەلارە سیاسی و دپلۆماسیەکانیان یاخود میواندارێتی دەکەن و دەچنە سەر سفرەو خوانی.
بەگشتی…
بەیاننامەی کۆنگرەی ١٢ی پکک کە راستەوخۆ لە ژێر کاریگەری نامەکەی ئۆجالان دابوو کە مانگی رابردوو ناردی بۆ سەرانی پکک لە شاخ (قەندیل)، نە هەر ئاشبەتاڵ نەبوو وەک هەندێک دەڵێن، بەڵکو تا بڵێی ئەرێنی وە وەڵامدانەوەیەک بوو بە هەندێ گرێ وگیروگرفت چ بۆ ناوخۆی خۆیان و چ بۆ تورکیا و چ بۆ ناوچەکە وجیهانیش. پکک تۆپەکەی هەڵدایە گۆرەپانی هەموانەوە و چاوەڕێی وەڵامی هەموانە…
*******