حەسەن جودی: پرسی کورد و سۆشیالیزم یەکێکە لەو تەوەرانەی پێویستی بە سەرلەنوێ شیکار و هەڵسەنگاندنەوە هەیە. ..  دیمانەی بۆپێشەوە لەگەڵ بەرێز حەسەن جودی نووسەرو ڕۆژنامەوان… سەبارەت بە پەیامی عەبدوڵا ئۆجەلان و پرۆسەی ئاشتی و ڕێکەوتنی جۆلانی و مەزڵوم عەبدی…

بەشی یەکەم

بۆپێشەوە: بەدوای کەوتنی دەسەڵاتی بەشار ئەسەد، پرسی کورد چ لە ئاستی ناوچەكە و چ لە ئاستی دنیاو کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا بەفراوانی هاتۆتەوە ئارا… هۆکاری هاتنەوە ئارای پرسی کورد بەو فراوانییە چییە؟

حەسەن جودی: لە بنچینەدا پرسی کورد، لە قۆناخی سایکس-بیکۆڤ-سازانۆڤەوە تا دەگات بە قۆناخەکانی سیڤەر و کۆنگرەی قاهیرە و لۆزان و رێكکەوتن و پەیماننامەکانی دواتردا، پرسێکی نێودەوڵەتی و خۆرهەڵاتی ناوینی بووە، زیاتر لە سەدەیەکە هەوڵدرا ئەو دوو رەهەندەی پرسی کورد خەفە بکرێت و بشاردرێتەوە، زیاتر وەک پرسێکی لۆکاڵی و خۆجیی نیشاندراوە. تەنانەت هەوڵدرا رەهەندە درێژخایەنە سیاسی، ئابووریی، کولتووری و یاساییەکەی نادیدە بگیردرێت و وەک پرسێکی کاتیانەی ئاسایش (ئەمنییەت – تیرۆر) و سەربازی ببینرێت. بەڵام بەرگری و بەرەنگاربوونەوەی گەلی کورد، هەروەها تێکەوتنە قەیرانی جیهانیانەی سیستەمی سەرمایەی جیهانی و سیستەمە دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچەکە (داگیرکارانی کوردستان) ئەو شاردنەوە و پەردەپۆشکردنەی سەدساڵەی ڕابردووی پرسی کورد ئیدی بێواتا و بێکەڵک بوو، لەگەڵ هەر تێکەوتنە قەیرانی سیستەمی سەرمایەی جیهانی و کەوتن یان ئاڵوگۆڕی هەر رژێمێکی ناوچەکە پرسی کورد وەک پرسێکی بنچینەیی نێودەوڵەتی و خۆرهەڵاتی ناوینی دەرکەوتۆتە روو و بەڕۆژەڤ بووە و نەتوانراوە خەڤە بکرێتەوە، نزیکەی ٣٥ ساڵە دوای رووخانی جەمسەری سۆسیالیزمی بونیادنراو(ئەزموونی سۆڤییەت و هاوشێوەکانی) و کاڵبوونەوەی جەنگی ساردی جیهانی، پرسی کورد شەپۆل دوای شەپۆل لەژێر چیمەنتۆی خەفەکردن و نکوڵیکارانەی جیهانی و نێودەوڵەتیدا، سەرلەنوێ سەریهەڵداوەتەوە و خۆی بەرۆژەڤ کردووە. پێشتر رووخانی رژێمە بەعسییەکان لە ئێراق و ئێستاش لە سوریا، نموونەی ئەو خۆبەرۆژەڤ کردن و ئاشکرابوونەی پرسی کوردە. رووخانی رژێمی ئۆتۆکرات و فاشیستی بەعسی سوریا، هەڵوەشاندنەوەی ئەڵقەیەکی دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچەکە و تێکشکان و زەبرێکی کوشندە بوو بەر ناسیۆنالیزمی دەوڵەت-دەوڵەتگەرا کەوت. دەرهاویشتەی ئەو گێژاو و قەیرانەی سیستەمی سەرمایەی جیهان و دەوڵەت-نەتەوەکان تێیکەوتوون، سرووشتی ئەو سیستەمەش وەهایە قەیران بە قەیرانێکی گەورەتر چارەسەر دەکات. ئەمەش بۆ کورد و گەلانی دیکە دەرفەتێکی زێڕینی بۆ ڕەخساندوون، کە دەکرێ بژاردەی دیموکراتی (دیموکراتیەتی ڕاستەوخۆ) ببێتە بژاردەی هەرە بەهێز و گونجاو، سەرەڕای ئەو بەربەستانەی کە رووبەڕووی ئەو بژاردەیە دەبێتەوە.

بەڵام دەبێت ئەو راستییەش رەچاو بکەین کە لەسەد ساڵی رابردوودا، پرسی کورد لەلایەن خودی زلهێزانی سیستەمی سەرمایەی جیهانی، سۆڤییەت و هاوپەیمانەکانی وەک “کارت – مقاش”ێکی دەستیان دژ بەیەکتر بەکاریان هێناوە، هەروەها هەر چوار دەوڵەت-نەتەوەکانی سەر کوردستان (تورکیا، ئێران، ئێراق، سوریا)یش پرسی کوردیان وەک کارتێکی سیاسی، سەربازی و ئاسایشی دژ بەیەکتر بەکارهێناوە و لەڕێی ئەو بەکارتکردنەی پرسی کوردەوە لەهەوڵی سازش بەیەکترکردن، لاوازکردن و تا ئاستی رووخاندنی یەکتریش رۆیشتووە، ئەوەی جێی تێڕامانە لە سەدساڵی ڕابردوودا تاکە خاڵی بنچینەیی کۆکبوون-ناکۆکبوونی هەرچوار دەوڵەت-نەتەوەکان لەگەڵ یەکتر پرسی کورد بووە.

بزووتنەوە کلاسیکییە چەکدارییەکانی کورد، لەهەموو قۆناخەکانی خۆیدا، (لە دوای جەنگی جیهانی یەکەمەوە تا کۆتایی جەنگی دووەمی جیهانییەوە، لە قۆناخی جەنگی سارد و دوو جەمسەریەوە تا رووخانی جەمسەری سۆسیالیزمی بونیادنراوەوە، هەژموونی تاک جەمسەریی سیستەمی سەرمایەی جیهانی) رۆڵی ئەو کارت و مقاشەیان بینیوە کە باسمان لێیانەوە کرد. ئەو بزووتنەوانە چەندین گانگرێنی کوشندەیان لەناو بزووتنەوەی بەرگری و بەرەنگاربوونەوەی کورددا تەشەنەپێداوە، هەموویان رێککەوتنی لۆزان – پارچەکردنی پرسی کورد (وەک پرسی خاک و نەتەوەیەک) پەسندکردووە و بزووتنەوەی پارچەگەرا، ناوچەگەرا، تەنانەت هۆزگەرا و خێڵگەرابوونە، راستەوخۆ لەلایەن یەکێک لە زلهێزە جیهانییەکان، یان یەکێک لەو دەوڵەت- نەتەوانەی سەر کوردستان دژ بەئەوانیدیکە درووستکراون یان دنە دراون، پڕچەک و هاوکاریی کراون.  دواجار بوونەتە ئەو کارت و مقاشەی هەمیشە بەکارهێنراون، ببوونە پایەیەکی ئەو تەڵەزگەیەی بە “تەڵەزگەی کورد” ناوزەدی دەکەین. کارەکتەرەکانی ئەو تەڵەزگەیە؛ زلهێزانی سیستەمی سەرمایەی جیهانی- دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچەکە- بزووتنەوەی کلاسیکی چەکداریی کورد بوو کە خاڵی هاوبەشیان ناسیۆنالیزم-لیبڕالیزم بوو. ستراتیژ و ئامانجەکانی ئەو تەڵەزگەیە سەپاندنی شەش پرۆسەی هەمەلایەنە بوو “نکوڵیکردن، قڕکردن، کۆمەڵکوژی، توانەوە(ئاسمیلاسیۆن)، پارچەکردن، کۆچپێکردن” بووە.

ئەوەی ئێستا لە سەدساڵی ڕابردوودا گۆڕدراوە؛

یەک؛ پرسی کورد کە وەک “تەڵەزگەی کورد”ی لێکرابوو، کورد و گەلانی دیکەی گیرۆدە و دەستەمۆ کردبوو، سەد ساڵ لەناو شەڕ و پێکداداندا بوون لەگەڵ یەکتردا، ئیدی ئێستا ئەو تەڵەزگەیە بەڕووی زلهێزانی سیستەمی سەرمایەی جیهانی و دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچەکە و بزووتنەوەی کلاسیکی کوردیدا تەقیوەتەوە و سەری دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچەکە دەخوات، ئیفلاسی بزووتنەوەی کلاسیکی کوردی کردۆتە مسۆگەر و لێبڕاوانە. لەهەمانکاتدا سیسەمی سەرمایەی جیهانی ناچاری رەچاوکردنی داننان بە راستینەی پرسی کورد کردووە و چەندە بخوازن وەک کارت و مقاشی بەکاربێنن ناتوانن، چونکە کورد ئیدی لە کارتەوە بۆتە کارەکتەر، دەرکی بەو تەڵەزگەیە کردووە کە خۆی و گەلانی دیکەی تێوەگلێنرابوو و بۆتە هێزی هەڵوەشاندنەوەی ئەو تەڵەزگەیە و بونیادنانی پەیوەندییەکی نوێ لەنێوان خۆی و گەلانی دیکەدا.

دوو؛ کورد لەدەرەوەی تەڵەزگەکەی بۆ چنرابوو، ئێستا ئەو یارییە تەڵەزگەییە سەدساڵییەی ڕابردووی تێکداوە، خاوەنی پرۆژەیەکی ستراتیژی خۆیەتی و لەهەوڵی ئەوەدایە گەلانی دیکەش هاوبەشی ئەو پڕۆژەیە بکات، کە نەتەوەی دیموکراتی رۆحی ئەو پڕۆژەیەیە و کۆنفیدراڵی دیموکراتیش دۆخە بەرجەستەکەیەتی.

سێ؛ جێی تێڕامانە؛ لەسەد ساڵی رابردوودا پرسی کورد وەک سۆسیالیزم بەهۆی ئەو تەڵەزگەیەوە بەلاڕێدا بردرابوو، ئێستا لەسەر راستەڕێی خۆی دەڕوات. سۆسیالیزمیش بە تەڵەزگەی دەسەڵاتگەرایی-دەوڵەتگەرایی بەلاڕێدا بردرابوو و تەنیا لە رەهەندە سیاسی و سەربازییەکەیدا قەتیس کرابوو، خەریکە سەرلەنوێ دەگەڕێتەوە سەر راستەڕێی خۆی و بە پارادایمێکی نوێوە جەوهەری خۆی، فۆرمی نوێی تێکۆشانی خۆی وەردەگرێت کە کرۆکەکەی ئەمەیە؛ “دیموکراتی سۆسیالیزم ناهێنێت، بەڵکو سۆسیالیزم دیموکراتی دەهێنێت.” ئەمەش ئەوە دەخاتەڕوو کە ئەو دیموکراتییەی سیستەمی سەرمایەی جیهانی وەک بۆیاخێک خۆی پێڕەنگڕێژ کردبوو، ئیدی ئێستا ئەو بۆیاخە هەڵوەریوە و راستینەی دیموکراتی لە سۆسیالیزمدا خۆی بەرجەستە دەکات(ئەو دیموکراتیەتەی لەخوارەوە بۆ سەرەوەیەو کۆمەڵگا تەوەرە سەرەکیەکەیەتی) کە ئەمڕۆ مۆدێرنیتەی دیموکراتی بە جەوهەرە سۆسیالیستییەکەی خۆیەوە وەک ئەلتەرناتیڤێکی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریی دەرکەوتۆتەڕوو. بۆیە پرسی کورد و سۆسیالیزم یەکێکە لەو تەوەرانەی پێویستی بە سەرلەنوێ شیکار و هەڵسەنگاندنەوە هەیە.

بۆپێشەوە: دوای چەندین دەهە لە حاشاکردن لە بوونی کورد و کیشەی کورد لە تورکیادا، چ دەوڵەت باخچەلی و چ ئەردۆغان، لە ئیستادا دان بە بوونی کورد دەنێن، هۆکاری ئەوە بۆچی دەگەرێتەوە؟ دان نان بە بوونی کورد لە تورکیادا تا چەندە بە مانای داننانە بە پرسی چەوساندنەوەی نەتەوەی خەڵکی کوردستان؟

حەسەن جودی: بێگومان دەزانرێت کە دەوڵەتی تورکیا لەسەر بنەمای نکۆڵیکردن لە کورد و گەلانی دیکەی تورکیا بونیادنراوە. دوای سەدساڵ لەو نکۆڵیکردنە ئێستا گەیشتۆتە دۆخێک ناچارە دان بە بوون و ناسنامەی گەلی کورددا بنێت، ئەوەی وای لەو دەوڵەتە کردووە دان بە بوونی کورددا بنێت، لەناوەوە شکستێکی گەورەی لەبەرامبەر بە گەلی کورد و بزووتنەوە ئازادیخوازەکەی خواردووە، بەهەموو تەکنۆلۆژیای سەربازی، بە جەنگی نەرم و گەرم، بەهاوکاریی هێزەکانی ناتۆ و هێزە بەکرێگیراوەکانی کورد، هەموو ئابووریی خۆی لەم پێناوەدا خەرجکرد، بەڵام شکستی هێنا لەوەی ئیرادەی ئازادیی کورد تێکبشکێنێت. لەدەرەوەشدا لەلایەن زلهێزەکانی سەرمایەی جیهانی (ئەمریکا، بریتانیا و ئیسرائیل)ەوە رووبەڕووی هەڕەشەیەکی بونیادی و وجودی بۆتەوە و وەک دەوڵەت لەنێو ترسێکی گەورەدایە. واتا لەناوەوە شکستیخواردووە لەبەرامبەر بەکورد و بزووتنەوە ئازادیخوازەکەی، لەدەرەوەشدا ڕووبەڕووی هەڕەشەیەکی مەزنی هەڵوەشانەوە و سەرلەنوێ دیزایینکردنەوە بووە. بۆیە ناچاربووە دان بە بوونی کورد بنێت و لەگەڵ نوێنەرانی کورد بکەوێتە دیالۆگەوە. ئەوەی گۆڕاوە دۆخە ناوخۆیی و دەرەکییەکانە، نەک گۆڕانی زیهنییەت و سیاسەتی فاشیستانەی خۆی.

دیارە ئەو داننانە هێشتا فەرمی و تەواو نییە، هێشتا کورد وەک نەتەوەیەکی خاوەن ناسنامە، جوگرافیا، کولتوور و ئیرادەی سیاسی نابینێت. کورد ناتوانێت ئەوە پەسند بکات کە بوون و ناسنامەکەی تەنیا وەک تاک ببێتە هاوڵاتی، بەڵکو دەبێت ئەو داننانە وەک گەل و نەتەوەیەک پەسندبکرێت. ئەمەش دیارە پێویستی بە تێکۆشانی بەردەوامی سیاسی و دیموکراتی و یاسایی زیاتر هەیە.

کۆماری تورکیا ناتوانێت وەک سەدەی رابردوو بەبێ نوێبوونەوە و دیموکراتیزەبوون لەسەر پێیان بمێنێتەوە، بۆیە مۆدێرنیزەبوون (نوێبوونەوە)ی سیستەمی کۆمار بە دیموکراتیزەبووندا تێدەپەڕێت، دیموکراتیزەبوونی سیستەمی کۆماریش تەنیا بە چارەسەری دیموکراتیانەی پرسی کورددا تێدەپەڕێت. بۆئەوەی پرسی کورد بکەوێتە سەر راستەڕێی چارەسەریی دیموکراتیانە و لەچوارچێوەی سیاسی و یاساییدا چارەسەر ببێت، پێویستە دۆخی شەڕ و توندوتیژی بۆ دۆخی سیاسی و یاسایی وەرچەرخێت، ئەمەش بە واتای بەدیهێنانی ئاشتی نێوان کورد و دەوڵەت دێت. ئەو پرۆسەیەی دەستی پێکردووە پرۆسەی ئاشتییە و زەمینە رەخساندنە بۆ بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراتی، هەرچەندە ئێستا پرۆسەکە راوەستاوە و تورکیا هەنگاوی پێویستی نەناوە، کە دەبووایە پەرلەمان کۆببێتەوە و دوو یاسای دەربخات کە “یاسای ئاشتی”و “یاسای هیوا”ن، بەبێ ئاشتی و رەخساندنی زەمینەی سیاسەتی دیموکراتی و یاسایی پرسی کورد چارەسەر نابێت.

  بۆپێشەوە: بەڕیز عەبدوڵڵا ئۆجەلان سەرۆکی زیندانیکراوی پەکەکە لە ٢٧ مانگی رابردوودا، پەیامێکی راگەیاند، کە تییایدا داوای چەکدانانی پەکەکە و خۆهەڵوەشاندنەوەی دەکات… چۆن دەڕواننە ئەم پەیامە و بۆچی ئەم پەیامە لە ئیستادا هات؟

حەسەن جودی: بانگەوازیی “ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی”ی ڕێبەر ئۆجەلان لەلایەکەوە درێژکراوەی هەوڵەکانی رابردوویەتی بۆ بە ئاشتی و سیاسی و یاسایی چارەسەرکردنی پرسی و دیموکراتیزەکردنی سیستەمی کۆماری تورکیا، لەلایەکی دیکەشەوە، تەواو پەیوەستە بەو دۆخەی ئێستا خۆرهەڵاتی ناوین، تورکیا و کوردستانی پێدا تێدەپەڕێت. ئەو دۆخەی ئێستا جیهان و ناوچەکە تێیدا دەگوزەرێت دۆخی جەنگێکی جیهانییە، سەرجەم پرۆژە و ستراتیژە هەژموونگەرایی و ئیمپڕاتۆرگەراییە جیهانییەکان و خۆرهەڵاتی ناوینییەکان، ئێستا لە خۆرهەڵاتی ناویندا چڕ بۆتەوە، کە بریتیین لە سێ پرۆژەی جیهانی و چوار پرۆژەی خۆرهەڵاتی ناوینی، ئەم ناوچەیە بۆتە چەقی ناکۆکی و ململانێیەکان، شەڕ و پێکدادانەکانی ئەو پڕۆژە و ستراتیژییە هەژموونگەرا و پاوانخوازییەکان. ئەو جەنگە دەرهاویشتەی ناکۆکی و ململانێی ناو خودی سیستەمی سەرمایەی جیهانییە. دەکرێ بە مسۆگەری بڵێین؛ سەرجەم ئەو حەوت پڕۆژەیە پڕۆژەگەلی سیستەمی باڵادەستی سەرمایەی جیهانی – دەوڵەت نەتەوەکانی ناوچەکەیە و لەتەوەریی هەژموونی دەسەڵاتدارێتییە، جەنگ و ململانێی نێوانیان جەنگی هەژموون و پاوانخوازییە، کە دەخوازن لەڕێی سەرخستنی پرۆژەکانیان لەبواری ئابووریی، بارزگانی و دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوەکانی وزە و ناوچە جیۆستراتیژییەکانی ناوچەکە، کە وڵاتانی شام و میزۆپۆتامیا(ئێراق، کوردستان و تورکیا و ئێران) لەخۆوە دەگرێت. 

پرۆژە و ستراتیژی هاوبەشی ئەمریکا، بریتانیا و ئیسرائیل هەڵوەشاندنەوە و سەرلەنوێ دیزایینکردنەوەی دەوڵەت-نەتەوەکانی ناوچەکە (تورکیا، ئێران، سوریا و ئێراق…) و هێزە نادەوڵەتییە ستاتۆپارێزەکانی ناوچەکەیان بە ئامانج گرتووە کە بریتیین لە حەماس، حزبوڵڵا، حەشدی شەعبی و هەردوو هێزە دەسەڵاتدارەکانی باشوور و هێزی دیکەی هاوشێوە. پڕۆژە و ستراتیژەکەیان لەسەر بنەمای هەژموون و پاوانخوازیی و خۆبەئیمپڕاتۆرکردنی سیستەمەکەیانە لە ناوچەکەدا.

بەڵام لەبەرامبەر بەو حەوت پرۆژەیەدا، وەکو باسم کرد هەر حەوتیان پرۆژەی یەک سیستەمن کە سیستەمی باڵادەستی جیهانی-ناوچەکەن، کوردیش لەسەر بنەمای هێڵی سێیەم؛ خاوەن پڕۆژەیەکی تەواو جیاوازە لەو حەوت پڕۆژانەی سیستەمی باڵادەستی جیهانی و ناوچەکە، پرۆژەی کورد و گەلانی ناوچەکە بریتییە لە پڕۆژەی بونیادنانی کۆنفیدراڵی دیموکراتی خۆرهەڵاتی ناوینی، دیموکراتیزەکردنی سیستەمە باڵادەستەکانی ناوچەکە و کۆمەڵگەکان لەڕێی تێپەڕاندنی دەوڵەت-نەتەوەکان، لاوازکردنی سیستەمی سەرمایەی جیهانیدا، ئەم بانگەوازییەی ڕێبەر ئۆجەلان رێک لەچوارچێوەی ئەم پرۆژە و ستراتیژەدا ئەنجام دراوە. واتا لە بنچینەدا گەلان و دەوڵەتانی ناوچەکە لەبەردەم دوو پڕۆژەی بنچینەیی دان؛ یان پڕۆژە دەسەڵاتخوازییە هەژموونگەرا و پاوانخوازییە دەرەکییەکان یان پرۆژەی دیموکراتی و بەیەکەوەژیانی ئازاد و ئاشتەواییانەی گەلان. 

لەدوای حەوتی ئۆکتۆبەرەوە پڕۆژەکانی رووسیا، چین، ئێران و تورکیا رووبەڕووی پاشەکشە، شکست و ئاستەنگی مەزن بوونەتەوە، پڕۆژەکەی سعودیا، کە پرۆژەیەکی ئیسلامی سووننەی لیبرالیزەکراو، تێکهەڵکێشی پرۆژە هاوبەشەکەی ئەمریکا، ئینگلتەڕا و ئیسرائیل بووە. واتا ئێستا تەنیا دوو پڕۆژە لە ناوچەکەدا کاران و دەرفەتی بەرەو پێشەوەچوونیان هەیە؛ پرۆژە هەژموونگەرا هاوبەشەکەی ئەمریکا، ئینگلتەرا، ئیسرائیل و سعودیا و ئیمارات و میسر، لەبەرامبەریشیدا پڕۆژە دیموکراتیی کورد و گەلان.

ئێستا کورد لە ناوچەکەدا، لەچوارچێوەی هێڵی سێیەمدا، بۆتە خاوەن پێگەیەکی ستراتیژیی و کارەکتەرێکی سەرەکی ناوچەکەیە، لەوە دەرچووە وەک سەد ساڵی رابردوو وەک کارتێک و مقاشێک بەکاربهێنرێت، بۆیە گووتاری کوردیی ئازاد تەواو گۆڕاوە، لە گووتاری مانەوەوە وەرچەرخاوە بۆ گووتاری ئازادیی و دیموکراتی، کە بنەما و کرۆکێکی سۆسیالیستی هەیە. ئەو بانگەوازییەی ڕێبەر ئۆجەلان، هاوکات لەگەڵ رەهەندە سیاسییەکەی، رەهەندێکی ئایدیۆلۆژی-زیهنی و هەروەها رێکخستنی هەیە.

بۆیە چەندە کۆماری تورکیا پێویستی بە وەرچەرخانی دیموکراتی و دیموکراتیزەبوون هەیە، پەکەکەش پێویستی بەوە هەیە لەچوارچێوەی پارادایمی نوێی خۆیدا، کە پارادایمی مۆدێرنیتەی دیموکراتییە، خۆی هەڵوەشێنێتەوە و سەرلەنوێ خۆی بەگوێرەی ئەو پارادایمە نوێیە نوێبکاتەوە، نوێبوونەوەکەش لەسەر بنەمای گۆڕان و وەرچەرخانی دیموکراتییە، چونکە ئێستا “سەردەمی پارت-حزب تەواو بووە، سەردەمی گەلانە” بەو واتایەی گەل توانستی خۆبەڕێوەبردن و بەرگری لەخۆکردنی هەیە، گەلی کورد، بەو رادەیەی پێویستە بە ئازادیی بگات، بەو رادەیەش پێویستی بە بەرگری خۆی هەیە. ئەمەش بەو واتایە دێت کە کورد و گەلانی دیکەش تەنیا بە چەکی سەربازی ناتوانێت بە ئازادی بگات و بەرگریی لەخۆی بکات، بەتایبەتی لەسەردەمی شۆڕشی زانستی و تەکنۆلۆژیی و ژیری دەستکرددا، کە تێیدا تەکنۆلۆژیای سەربازی گەیشتۆتە ئەوپەڕیی مەترسیداریی خۆی، پێویست دەکات گەلی کورد و بزووتنەوە ئازادیخوازییەکەی ئامڕاز و شێوازی تێکۆشانی خۆیان بەگوێرەی پارادایمی نوێ و ئەو دۆخەی جیهان و ناوچەکە تێیدا دەگوزەرێت خۆی نوێبکاتەوە. خۆهەڵوەشاندنەوەی پەکەکە واتا سەرلەنوێ خۆبونیادنانەوە، بەلاوەنانی چەک، واتا گرتنەبەریی ئامڕاز و شێوازەکانی دیکەی تێکۆشانی ئازادی و بەرگری، بونیادنانی سیستەمێکی دیموکراتی بەڕێوەبردن و خۆبەڕێوەبردن، بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراتی. ئێستا دەوڵەتی تورکیا هەموو جۆرە چەکێکی بەدەستەوەیە، تاکە چەکێک کە نییەتی چەکی دیموکراتی و ئاشتییە. ڕێبەر ئۆجەلان دەیەوێت تورکیا پەلکێشی گۆڕەپانی ئاشتیی و دیموکراتیی بکات، بانگەوازییەکەشی لەم پێناوەدایە.

بۆپێشەوە: پەیامی بەڕیز عەبدوڵا ئۆجەلان تا چەندە لە ژێر هەژموونی زینداندایە؟ بە واتایەکی تر کەسی زیندانی تا چەندە دەتوانێت ئیرادەی ئازادانەی خۆی بەیان بکات؟

حەسەن جودی: فشار و گوشار و ئەشکەنجەکانی سیستەمی زیندانیی ئیمڕاڵی هیچ کاریگەرییەکی بەسەر ناوەرۆکی بانگەوازییەکەوە نییە، بەبەڵگەی ئەوەی، ناوەرۆکی بانگەوازییەکە رێک هەمان ناوەرۆکی بانگەوازییەکانی پێشووتریەتی کە لەدەرەوەی زینداندا بوو، کە لەساڵانی ١٩٩٣، ١٩٩٨دا کردبووی. ڕێبەر ئۆجەلان بە جەستە لە زیندان دایە، بەڵام بە هزر و رامان و بیرکردنەوەی خۆی ئازادە، زۆرن ئەوانەی لەدەرەوەی زیندانن، بەڵام لە زیندانی هەژموونی دەوڵەتەکاندان. نەناسین و تێنەگەیشتن لە فەلسەفە و پارادایمی نوێی ڕێبەر ئۆجەلان و پەکەکە، وادەکات پێشداوەرییەکی وەها بێنێتە ئاراوە کە “ڕێبەر ئۆجەلان مادام لە زیندان دایە، کەواتە لە بیرکردنەوە و هەڵوێست نواندندا ئازاد نییە” ئەمەش پێشداوەرییەکی تەواو بێ بنەمایە. لە زینداندا زیاتر لە حەوت هەزار لاپەڕەی لەدوو توێی چەند بەرگرینامەیەکدا نووسیوە، سەرجەمی ئەو بەرگرینامانە دەریدەخات کە پارادایمی نوێ چەندە بە هزرێکی ئازاد و قووڵ داڕێژراوە، پووختە و ناوەرۆکی ئەو بانگەوازییە بە فراوانی لە بەرگرینامەکانی و نەخشەڕێیەکەیدا خراوەتەڕوو.

ماویەتی