عەلی مەولود: ئەم مانگرتنەی دوایی پێی نایە قۆناغێکی نوێ. کە سەری کێشاوە بۆ بەڕێوەبردنی سیاسەت لەدەرەوەی دەسەڵات و جیاکردنەوەی رێگای خەڵک لەرێگای دەسەڵات…. دیمانەی بۆپێشەوە لەگەڵ هاوڕێ عەلی مەولود یەکێک لە سیما ناسراوەکانی بزوتنەوەی ناڕەزایەتی جەماوەری و چەپ لە کوردستان…سەبارەت بە “ناڕەزایەتی و مانگرتنی مامۆستایان و فەرمانبەران و ئایندەی ئەم بزوتنەوەیە”…
بۆپێشەوە: ئەم ماوەیە شەپۆلێکی تری نارەزایەتی مامۆستایان و فەرمانبەران، دەستی پێکرد، کە بە مانگرتنی مامۆستایان و فەرمانبەران و هەڵدانی چادر لە بەردەم بارەگای رێکخراوەی نەتەوەیەکگرتوەکان… خۆی نمایش کرد، نارەزایەتی و مانگرتن و خۆپیشاندانی ئەم جارەی مامۆستایان و فەرمانبەران، جیاوازی لەگەڵ خۆپیشاندان و نارەزایەتیەکانی پیشوودا چی بوو؟
عەلی مەولود: ئەمە وێستگەیەکی ترە لە خەبات و تێکۆشانی کۆمەڵایەتی و جەماوەری، لەبەرامبەر هەردوو دەسەڵاتی ستەمکاری عێراق و هەرێمی کوردستان، کە بۆ بەرژەوەندی کەمینەیەک، دەستیانگرتووە بەسەر داهات و سامانی گشتیداو زۆر رووقایم، قووت و هۆکاری ژیانی خەڵک و موچەخۆرانیان کردووە بە کارتی گوشارو بارمتەی ململانێ و ناکۆکییە سیاسیەکانی نێوان خۆیان و سەوداو مامەڵەی لەسەر دەکەن.
مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی، لەبەرامبەر ئەو شێوەژیان و شێوە حوکمڕانییەی لەهەرێمی کوردستان بەڕیوەدەچێت، بۆ بەدەستهێنانی خواستەکان هەوڵی زۆریان داوەو رێگای جۆراوجۆریان گرتۆتەبەر، هەر لە پێشکەشکردنی داواکاری و یاداشت نووسین و گردبوونەوەو خۆپیشاندان و بایکۆتی دەوام، کە دوایین فۆرمی ئەو بەرەنگارییە مانگرتن لە خواردن و دانانی خێمە بوو لەبەردەم ئۆفیسی سلێمانی نەتەوەیەکگرتووەکان.
بەڵام ئەو هەموو ناڕەزایەتی و بەرەنگارییە، ئەو هەموو هەوڵە بۆ راستکردنەوەو رێککردنەوەی ژیانی گشتی، ئەو هەمووە هاوارو نەفرینە لەنادادی،… تەزووی بەدڵی ئەم دەسەڵاتەدا نەهێناو ئەوەی بەجێگیری ماوەتەوە بێباکی دەسەڵاتی هەرێمە دەرهەق بە ژیان و چارەنووسی خەڵک بەگشتی، ئەوەی هێشتا لەسەر لاساری و لاملی بەردەوامەو بێگوێیی دەکات بەرامبەر خواستی خۆپیشاندەران، نەک هەر داواکان و خواستەکان وەڵام ناداتەوەو بێمنەتانە پشتگوێی دەخات، بەڵکو زۆر بێ دەربەستانە ملهوڕی دەکات بۆ درێژەپێدان و تووندکردنەوەی سیاسەتی برسیکردن و سکهەڵگوشینی خەڵک و لەوەش واوەتر تۆمەت و ناووناتۆرەی نەشیاو دەداتە پاڵ سیاسەت و ناڕەزایەتی و تێکۆشانی خەڵک و وەک موئامەرە مامەڵەی لەگەڵ دەکات.
چەقی ئەم ناکۆکی و ناتەبایی و ململانێیەی نێوان خەڵک و دەسەڵات، شەڕە لەسەر شێوەی ژیان، کرۆکی تێکۆشانی کۆمەڵایەتی – سیاسی خەڵک بۆ دەستەبەربوونی جۆرێکی ترە لە ژیان، لەدەرەوەی ئەم ژیانە نەخوازراوەی بەزۆری هێز سەپێنراوە بەسەر هەرێمی کوردستاندا. ئەم خەباتە بەم مانگرتنەی دوایی پێی نایە قۆناغێکی نوێ. کە سەری کێشاوە بۆ بەڕێوەبردنی سیاسەت لەدەرەوەی دەسەڵات و جیاکردنەوەی رێگای خەڵک لەرێگای دەسەڵات.
بۆپێشەوە: لە ساڵی ٢٠١٤ وە، کێشەی موچە لە پاشەکەوتی موچەوە، بۆ لێبرین و دواخستنی بەردەوامە، هەموو ساڵیک بەرپرسانی دەسەڵات رای دەگەیەنن کە چارەسەری پرسی موچەو دابەشکردنی دەکەن و چەند جاریکیش باسی چارەسەری موچەیان کردووە کەچی کیشەی موچە بەردەوامە، هۆکاری سەرەکی نەدان و دواخستنی موچە چییە؟ ئایا پارتی و یەکێتی بەرپرسی ئەم کێشەیەن یان دەسەڵاتی بەغدا؟
عەلی مەولود: هۆکاری سەرەکی نەدانی مووچە، کەمبوونی داهات و کورتهێنانی بوودجە نییە، وەک کاربەدەستان باسی دەکەن، بەڵکو بەتەواوی سیاسەتی کەمکردنەوەی پشکی خەڵکە لە سامان و داهاتی گشتی، ئەگەر داهاتی هەموو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بکەوێتە بەردەستی دەسەڵاتدارانی هەرێم، هێشتا سیاسەتی برسیکردن و بێبەشکردنی خەڵک، درێژەی دەبێت، هەرئەوەی لەپاڵ هەژاری و بێکاری و بێمووچەییدا رۆژبەڕۆژ داهات و سامانی کۆمپانیاکان و بەرپرسەکان بەشێوەی سەرسووڕهێنەر زیاد دەکات و قووڵتر دەچنە ناو کایەکانی سەرمایەی جیهانی و ریزی دەوڵەمەندە زەبەلاحەکانی جیهان، بەڵگەی حاشاهەڵنەگری ئەوەیە کە داهات و سامانی هەرێمی کوردستان زۆر لەوە زیاترە ژیانێکی حەساوەو تەسەل بۆ خەڵکەکەی دابین و مسۆگەر بکات.
وە تەنانەت ئەگەر حکومەتی عێراق هەموو داخوازیەکانی حکومەتی هەرێم جێبەجێ بکات و هیچ داوایەکی لێیان نەبێت هێشتا رێگاو بیانوو زۆرە بۆ نەدانی مووچەو گرتنەوە لە خەرجی گشتی لەبواری خزمەتگوزارییە گشتیەکان، لەپێناوی ئەم بیانووانەدا دەسەڵاتدارانی هەرێم نەک هەر بەشێک نین لە چارەسەر، بەڵکو بەشێکی سەرەکین لە کێشەی نێوان بەغداو هەرێم، ئەم کێشەیە ئەگەر زیان و زەرەری خەڵکی هەرێمی کوردستانی تێدایە، بەڵام بەپێچەوانەوە دەرگای دەسکەوتی زیاتری بۆ دەسەڵاتدارانی کردۆتەوەو هاوکات کۆمەکیان دەکات لە بردنەپێش و بەئەنجامگەیاندنی سیاسەتی برسیکرن، هەرهیچ نەبێت بیانووەکان دەخاتە ملی حکومەتی بەغدا، ئەوە لەکاتێکدا دەسەڵاتدارانی هەرێم خۆیان بەشێکن لە دەسەڵاتی بەغدا و بەشدارن لە سیاسەتەکانی.
ئەمە بە واتای باشتربوونی دەوڵەت و حکومەتی ناوەند نییە، بەڵکو بەمانای ئەوەیە برسیکردنی خەڵک لە زاتی دەسەڵاتی هەرێم خۆیدایە، بوونی فاکتەری دەرەکی هیچ لەو راستیە ناگۆڕێت. بنەڕەتی بابەتەکە ئەوەیە لە سیاسەتی ئابووری ئێستای هەرێمدا هیچ جێگایەک بۆ ژیانی خەڵک نییەو ژیانی گشتی لەدەرەوەی سیاسەتی بەرکارە.
لەدوای تێپەڕاندنی خۆپیشاندانەکانی ١٧ی شوبات، لەجیاتی ئەوەی پێشنیارو راسپاردەو داواکاریەکانی ئەو بزووتنەوە کۆمەڵایەتییە جێبەجێ بکەن کە چاکسازییەکی گرنگی سیاسی و ئابووری و یاسایی بەدیدەهێنا، بەڵام بەپێچەوانەوە سیاسەتی ئابووری هەرێم بەدژی ژیانی گشتی ئاڵوگۆڕی ریشەیی بەسەردا هاتووە، کۆمپانیاکانی حیزب و بنەماڵە دەستڕۆیشتووەکان کراونەتە سەنتەر، ئابووری هەرێم بەگوێرەی قازانج و بەرژەوەندی ئەوان رێکخراوە، حکومەت راستەوخۆ گۆڕاوە بە پشتیوان و پاسەوان و خزمەتکاری کەرتی تایبەت و دەرهەق بە خەڵک و ژیانی گشتی ئەرکیان لە لێگرتنەوەو سەرکوت و رێکخستنی بێمافییەکاندا کورت بۆتەوە.
کەمکردنەوەی خەرجی گشتی و نەدان و لێبڕین و دواخستنی مووچە، بەشێکە لەو پرۆسەیە، بەتایبەتی کە سندوقی دراوی نێودەوڵەتی، بۆ دەستڕاگەیشتن بە دەسەڵاتێکی سەرمایەداری سەرکەوتوو، کە لەراستیدا مافیاییە، لەوبارەیەوە راسپاردەو رێنوێنی پێداون.
بۆپێشەوە: ئەمجارە مامۆستایان و فەرمانبەران بەتایبەتی مامۆستایانی گرێبەست، بریار بوو لەهەولێر خۆپیشاندان بکەن بۆ خواستەکانیان، هاوکات ژمارەیەک مامۆستا و فەرمانبەر ویستیان بچنە هەولێر و پەیامەکەیان بگەیەنن، بەڵام زۆر زوو پارتی نوێنەری مامۆستایانی گرت و رێگەی نەدا مانگرتوان بچنە هەولێر بەکورتی پارتی ڕیگەی نەدا هیچ کۆبونەوەیەکی نارەزایەتی لە هەولێر و دهۆک بەڕیوەبچێت… پرسیار ئەوەیە پارتی تا کەی دەتوانێت لە رێگەی ترساندن و زیندان و سەرکوتەوە بەر بەخۆپیشاندان و هاتنەمەیدانی خەڵکی ناڕازی بگرێت؟
عەلی مەولود: سیاسەتی پارتی (بەپێچەوانەی نەرم و شلیەکەی لەگەڵ هێزە دەرەکیەکان) لەگەڵ هاوزمانەکانی خۆی، لەسەر سێ تەوەر کاردەکات:
یەکەمیان سیاسەتی موئامەرە، هەموو سیاسەت و کارێکی دەرەوەی خۆی، هەرجۆرە رەخنەو ناتەباییەک لەگەڵی، هەموو ناڕەزایەتییەک و داخوازیەک،… بە موئامەرە دەناسێنێت و وا مامەڵەی لەگەڵ دەکات کە ئەو خۆی راستەو لەسەر حەقەو ستەمی لێدەکرێت.
دووەم خۆگشتاندن، سیاسەتی خۆی بە سیاسەتی گشتی ئەژمار دەکات و ( قازانج و بەرژەوەندی) و (زەرەرو زیانی) خۆی بە (قازانج و بەرژەوەندی) و ( زەرەرو زیانی) گشتی دادەنێ، ئەو هەمیشە بەرژەوەندی گشتی لەبەرژەوەندی تایبەتی خۆیدا بچووک دەکاتەوە. لۆژیکی ئەو لەسەر بناغەی ( پاشا – رەعییەت) دامەزراوە.
سێهەم: ملهوڕیکردن، بۆ جێخستن و سەپاندنی سیاسەت و ئامانج و مەبەستەکانی، لەهەموو کارێکدا ملهوڕی و خۆسەپاندن بەستەرێکی سەرەکیە، لەسەر بنەمای ئەوەی کە خۆی بەستەملێکراو دادەنێ، رەوایی دەدات بەهەر کاروکردەوەیەک و پەرچەکردارێک.
بەپێی ئەو خاڵانەی سەرەوەو لۆژیکێک کە لێی بەرهەمدێت: ئەوەی لەگەڵی نەبێت دووژمنیەتی و دووژمنی ئەویش دووژمنی گشتیە، هەر بەم پێودانگە مامەڵەی لەگەڵ ١٧ی شوبات و هەموو ناڕەزایەتیەکانی ساڵانی رابردوو کردووە، تەنانەت دانی نەناوە بەوەی کە خەڵک پێداویستی ژیان و داواکاری هەیەو لەسەر ئەوانە ناڕەزایەتی هەیە، بەڵکو وەک دەستکێشی سیاسی بەدژی خۆی دەیبینێت.
لەبارەی رێگریکردن لە چوونەژوورەوەی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی بۆ هەولێر، پێشوازی خەڵکی هەولێر لێیان و گردبوونەوەی مامۆستایانی گرێبەست، وە بەگشتی لەپرسی دەربڕینی ناڕەزایەتی خەڵک و بەڕێوەبردنی چالاکی بۆ داواکردن و بەدەستهێنانی داخوازیەکانی چین و توێژەکان، ئەم لۆژیکەی بەڕێوەبردووە.
دەربارەی ئەوەی تاکەی دەتوانێت لە رێگەی ترساندن و زیندان و سەرکوتەوە بەر بەخۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکان بگرێت، نمونەکانی وەک ئەسەدو سەدام و هاوشێوەکانیان پێماندەڵێن ئەوە رێگایەکی مسۆگەر نییە بۆ مانەوە. پارتی (یان هەر دەسەڵاتێکی تر) هەرچەند دەست توند بکات لەسەرکوتی خەڵک، سەرەنجام ناتوانێت رێگای گۆڕانکاری ببەستێت. خواستی گۆڕانکاری لەهەرێمی کوردستان بووە بە خواستێکی شەعبی، پارتی و هاودەسەڵاتەکانیشی، یەکەم بەهۆکاری دەرەکی و دووەم بە هۆی نەبوونی ئەڵتەرناتیڤ ماونەتەوە، ئەو فاکتەرانە بگۆڕێن، هێزو سەرکوت فریای ناکەوێت.
بۆپێشەوە: لایەنی دیاری نارەزایەتی ئەمجارەی مامۆستایان و فەرمانبەران مانگرتن لە خواردن و خواردنەوە بوو… ئەم شیواز و نەریتە تا چەندە دروستەو دەتوانێت دەسەڵات ناچار بە جێ بەجێکردنی خواستەکانیان بکات؟
عەلی مەولود: سەرەڕای ئەوەی ئامادەیی و خۆڕاگری و (شەڕ لەگەڵ مەرگ)ی مانگرتووان بۆ ماوەی ١٥ رۆژ، لەپێناوی ماف و داخوازی گشتی و دەسکاریکردن و باشترکردنی شێوەو ئاستی ژیان، لەسەر حسابی ژیان و تەندرووستی خۆیان، جێگای ئەوپەڕی رێزو پێزانین و ستایش کردنە، ئەوانە بەگیانی خۆیان ناڕەزایەتی و بەرەنگاری خەڵکی هەرێمی کوردستانیان بردە قۆناغێکی ترو خەڵکیش بەدڵ و بەگیان لەگەڵیان بوو، بەڵام لەگەڵ ئەوانەشدا ئێمە نابێت لایەنگری خۆکوژی بین، ژیان لەسەروو مردنەوەیە، خەبات پێویستە لەپێناوی دابینکردن و باشترکردنی ژیاندا بێت نەک کایەکردن بەژیانی هیچکەس، لەوبارەیەوە منیش وەک زۆرێک لە خەڵک نیگەرانی ژیانیان بووم و خۆشحاڵێش بووم کە سەربەرزانە گەڕانەوە بۆ ژیانی ئاسایی خۆیان، کە بەشێک لەو ژیانە خەبات و تێکۆشانیان و بەردەوامییانە لەسەر بەرەنگاری.
لە راستیدا بێبەهابینینی تاک و کردنی بەقوربانی لەپێناوی گشت، لەسیاسەتدا زۆر رەواجی پێدراوە، بەڵام بەبڕوای من ئەمە پێویستی پێداچوونەوەی جدی هەیەو بەقەدەر ئەو چەمکەی کە کۆمەڵگە دەخاتە خزمەتی تاکەوە، پێویستی بە گۆڕینە. لەژیاندا هەم بەرژەوەندی تاک و هەم بەرژەوەندی گشتی گرنگن و پێویستە یەکتر تەواو بکەن و هێز لەیەکتر وەربگرن، نەک یەکیان بچێتە پێناوی ئەیتریان.
بۆپێشەوە: بێگومان نارەزایەتی و مانگرتن و کۆبونەوەو چادرهەڵدانی مامۆستایان و فەرمانبەران رەوایە و دەتوانێت کاریگەری لەسەر کەشی گشتی کۆمەڵگە هەبێت، بەڵام ئایا کۆبونەوە و مانگرتن و چادر هەڵدان بەتەنها دەتوانیت ئەو کاریگەرییەی هەبێت و دەسەڵات ناچار بە وەڵامدانەوە بەخواستی مامۆستایان و فەرمانبەران، بکات؟ یان پێویستە ڕیگەو شێوازی کاریگەرتر دەستی بۆ ببرێت؟
عەلی مەولود: خۆی کێشەکە ئەوەیە دەسەڵات ئامادە نییە وەڵامی بچووکترین داخوازی خەڵک بداتەوە، تەنانەت ئامادە نییە داواکاریەکان وەربگرێت، قسەیەک هەیە دەڵێت: (اقتلوهم بالاهمال) ئەو گرەوی لەسەر ئەوە کردووە خۆپیشاندەران شەکەت و بێزار ببن، ئەمە لەلایەک، لەلایەکی تریشەوە بەهۆی نەبوونی ئاسۆی رۆشن و رێگای رۆشن بۆ گۆڕانکاری و هێنانەژێرباری دەسەڵات، سنووری خواستەکان تێکەڵبوون و بەیەکدا چوون، هەموو داواکارییەک، هەرچەندە سەرەتایی و سادەو بچووک بێت، ئەوسەرەکەی دەگات بە خواستی شۆڕش و راپەڕین و درووشمی رووخانی دەسەڵات و جێگرتنەوەی، کە ئەم توانایەش لەدەستڕەسدا نییە ئاکامەکەی دەبێت بە بنبەست و ناکامی و دەگات بە رێگای داخراو- وەستان – گەڕانەوە- نائومێدی.
لەهەرێمی کوردستان ناڕەزایەتی فراوان لەدەسەڵات و شێوەی حوکمڕانی و جۆری ژیان و نادادی هەیەو لەسەر بنەمای ئەمە تێکۆشان و بەرەنگاری فراوان و پشوودرێژی هەیە، بەڵام لە رێبەرایەتی و پێشەنگایەتییەکی بەرچاوڕۆشن و کارامە و هاوسەنگ بەهرەمەند نییە، پەیوەندییەکی رێکخراوەیی توندوتۆل لەنێوان بەڕێوەبەرانی ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانەکان و جەماوەری ناڕازی و تەنانەت چالاکانی جەماوەریدا نییە، رێبەرایەتییەکی سیاسی قسەڕۆیشتوو نییە داواکاریەکان و چالاکیەکان نەخشەمەندانەو بەپێی کات و شوێنی گونجاوو هاوسەنگی هێز بخاتەڕوو. تەنانەت ئەو چالاکیانەی ئامادەکاریشیان بۆ دەکرێت، بەگوێرەی پێویست دیراسە ناکرێن و لەسەر بنەمای لێکدانەوەی واقیع ئامانجەکانی دیاری ناکرێن، ئەمە لەپاڵ بێباکی و وەڵامنەدانەوەی دەسەڵات، وادەکات سەقفی داواکاریەکان بەدوای یەکدا بەرزدەبنەوە تا ئاستی دواکردنی راپەڕین و رووخاندن و گۆڕینی دەسەڵات و سەرەنجام بەهۆی بێتواناییەوە لەکاردەکەون و دەوەستن.
خراپی ئەمە لەوەدایە لەسەرێکەوە بڕیاری پێشوەختەو بەشێوەی سۆزداری یان لەسەر بنەمای تووڕەیی رۆڵی تێدا دەبینێت و لەسەرێکی تریشەوە لەهەموو جوڵانەوەکاندا دووبارە دەبێتەوە، کە گرنگ و پێویستە رێگایەکی بۆ بکرێتەوە بۆ تێپەڕبوون و گەیشتن بەئاستێکی تر لەرێکخراوبوون و هەماهەنگی و هاوخەباتی پشودرێژو ئیدامەکارو ببێت بە پرۆسەیەکی سیاسی خاوەن ستراتیژو نەخشەڕێگای دوورماوە.
ئەم مەسەلەیە پێویستە زۆر بە وردی دیراسە بکرێت و وردبینی بکرێت. یەکێک لە مەرجەکانیش ئەوەیە بەپێی سرووشتی خۆی و سەردەمی خۆی میکانیزمی خۆی مامەڵەی لەگەڵ بکرێت، نەک بەشێوەی نەریتی.
بۆپێشەوە: یەکێتی نیشتیمانی کە خۆی هەم بەشیکە لە حکومەت!! و هەم بەکردەوە دەسەڵاتی یەکەمی زۆنی سەوزە، کەچی بەرپرسیاریەتی موچە دەخاتە سەر دەسەڵاتی هەولێر و وەکو ئۆپۆزیسیۆنی دەسەڵات خۆی نیشان دەدات و دەڵێن پشیوانی لە خواستی مامۆستایان و فەرمانبەران دەکەین، چۆن دەڕوانە ئەم مامەڵەیەی یەکێتی؟
عەلی مەولود: گومانی تێدا نییە بڕیاردەری سەرەکی هەرێمی کوردستان پارتیەو بەوپێیە ئەو هۆکارو ئەندازیاری سەرەکی دۆخی نالەباری ئێستایە، پارتی راستگۆیانەتر و راشکاوتر دووژمنایەتی خۆی لەگەڵ ژیان و چارەنووسی خەڵکی کوردستان بەیانکردووەو بەرگری لێدەکات، ئامادە نییە لەبەرامبەر داخوازیەکانی خەڵک نەرمی بنوێنێت، ئەمە ئەگەر بوارێکی بۆ یەکێتی نیشتمانی کردۆتەوە یاری و مناوەرەر بکات، بەڵام ئەوی نەخستۆتە بەرەی خەڵکی ناڕازی و بەهیچ شێوەیەک ئەو لایەنگرو پشتیوانی خواستی مامۆستایان و فەرمانبەران نەبووەو نییە، ئەو تەنها نیگەرانی بەشی خۆیەتی لەگەڵ پارتی و بۆ ئەو مەبەستە دەیەوێت خواست و ناڕەزایەتی بەرهەقی خەڵک، بە (ئەنتی پارتی بوون) ژەهراوی بکات و بیکات بە کارتێکی گوشار بۆ وەرگرتنی بەشی زیاتر.
بۆپێشەوە: لە نارەزایەتیەکانی ئەم دوایەی مامۆستایان و فەرمانبەران و مانگرتوان… شاری سلێمانی لە رێگای داخستنی بازار و دوکان… پشتیوانی خۆیان راگەیاند… کە ئەزمونێکی نوێ بوو… چۆن دەکرێت ئەو ئەزموونە جێ بخرێت و بەشەکانی تری کۆمەڵگەش بەشێوەی تر پشتیوانی لە بزوتنەوە نارەزایەتییەکان بکەن؟
عەلی مەولود: ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانی مامۆستایان و فەرمانبەران تەنها بۆ خۆیان نییە، بوعدێکی کۆمەڵایەتی سیاسی هەیە، کە جۆرێک رێکخراوبوونی بەخۆی داوە، تەنانەت واوەتریشە لە دابینکردنی شایستە داراییەکانی موچەخۆران و بەشێکی بۆ دەسکاریکردن و گۆڕین و باشترکردنی سیستەمی حوکمڕانیە، بۆیە پێویستە کۆمەلگە بەگشتی پشتیوانی و هاوکاری بکەن و وەک بەشێکی پێشڕەو لە خەبات و تێکۆشانی گشتی چاوی لێ بکەن و بەهێزی بکەن و ئەزمونەکانی لەبەرچاوبگرن، پێشکەوتن و سەرکەوتنی ئەم بزووتنەوەیە رۆڵی هەیە لە پێشکەوتن و سەرکەوتنی کۆمەڵگە بەگشتی و لاوازبوون و شکستیشی کاریگەری نەرێنی لەسەر کۆی بەرەنگاری خەڵک و هێزە ژیانخوازو پێشکەوتنخوازەکان دادەنێت.
داخستنی دوکان و بازار نەک هەر بۆ پشتیوانی و هاوسۆزی مامۆستایان و فەرمانبەران، بەڵکو وەک رێگایەکی ئەزموونکراوی خەبات پێویستە کەڵکی لێوەربگیرێت بۆ رووبەڕووبوونەوەی ستەمکاریەکانی دەسەڵات و نادادیەکانی.
بۆپێشەوە: مانگرتن لە خواردن و خواردنەوە کۆتایی هات، بەڵام نارەزایەتی و بایکۆتی مامۆستایان و فەرمانبەران درێژەی هەیە، چۆن دەکرێت دەسەڵات ناچار بێت، کۆتایی بە دواخستنی دابەش کردنی موچە بهێنێت و وەڵام بەداخوازییەکانی تریان لەوانە دامەزراندن و پلە بەرزکردنەوە…تاد، بداتەوە…؟
عەلی مەولود: وەک باسمانکرد و ئەزموونی ساڵانی رابردووش نیشانیداوە، دەسەڵات هیچ خواستێکی خەڵک جێبەجێ ناکات، بێباکە بەرامبەر بە ژیانی گشتی و ژیانێکی ئازادو ئارام و حەساوە بەشێک نییە لە ستراتیژی ئابووری و سیاسی ئەو، خواستەکانی خەڵک بەشێک نین لە نەخشەکارو ئەجێنداکانی، هەر بەوهۆیەشەوە ئەو لەڕێگای تر دەگەڕێت تا موچەخۆرانی کەرتی گشتی و مووچەکانیان کەمتر بکاتەوە، بەناوی خانەنشیکردنی موالیدەکانی ( ٦٢، ٦٣ ،٦٤ و ٦٥) بێکارسازی بەکۆمەڵی ئەنجامداوەو لەدەستپێکی ساڵی ٢٠٢٥یشدا لەجیاتی دەستپێکردنەوەی پلەبەرزکردنەوە، دەرماڵەی نوێ و سەرموچەشی وەستاند و ئامانجەکەشی دەست پیسییەو ئەیەوێت نەک داهاتی ناوخۆ خەرج نەکات، بەڵکو ئەو پارەی لەبەغدا دێت بۆ موچە، بەشێکی بۆ بمێنێتەوەو کەمتری بگات بە موچەخۆر.
واتە دەسەڵات لە هێرشی بەردەوام دایە بۆسەر ژیانی خەڵک و ئەوەش پێماندەڵێت کە لەژێر فشاردا نەبێت مل بە هیچ خواستیک نادات، ئەوەی بتوانێت ئەم هاوکێشەیە بگۆڕێت تەنها درووستبوونی هێزێکی کۆمەڵایەتی کاریگەرە، ئەویش پەیوەستە بەوەی خەڵک وەک بکەری سیاسی لەسەر ئاستێکی فراوانی کۆمەڵایەتی و لەدەرەوەی سیاسەتی باوی دەسەڵات، دەست بۆ کاری سیاسی و خۆڕێکخستنی کۆمەڵایەتی ببات و لەپێناوی ژیانێکی باشتر خۆیان ئەرکدار بکەن. مامۆستایان و فەرمانبەران و موچەخۆران و ژنان و کرێکاران و هەموو بەشەکانی کۆمەڵگە پێویستە وەک بکەری سیاسی خۆیان رێکبخەن بۆئەوەی بتوانن کاریگەر بن لەسەر بڕیاری سیاسی و بڕیاردەر بن لەسەر چارەنووسی خۆیان و کۆمەڵگاکەیان. نەک ئەوەی لەلایەن کەمینەیەکی خۆپەرستی مفتخۆرەوە بڕیاریان بۆ بدرێت و بەسەریاندا بسەپێنرێت، وەکئەوەی ئێستا هەیە.
بۆپێشەوە: رۆڵی ئۆپۆزیسیۆنی بۆرژوازی چۆن دەبینن لە بزوتنەوەی نارەزایەتی ئەم دەورەیەی مامۆستایان و فەرمانبەراندا؟ هەروەها چۆن دەڕواننە رۆڵی بلۆکی چەپ و کۆمۆنیست لەم نارەزایەتیانەدا و چ ئەرکێکی سەرەکی دەکەوێتە ئەستۆیان؟
عەلی مەولود: پرسیارەکەتان دەربارەی دوو رەوتە کە هەم ئەرکیان و هەم ئەجێندایان جیاوازە، یەکەمیان ئەو حیزبانەی بەهەر نیگەرانی و گلەییەکەوە لەپەراوێزی دەسەڵاتدان و سەر بە هەمان خێزانی دەسەڵاتن، دووەم رەوتی چەپ و کۆمۆنیستەکان، کە لە ساڵی ١٩٩١ ەوە تاکۆ ٢٠٠٩ لەریزی پێشەوەی خەبات و ناڕەزایەتی خەڵکی هەرێم بوون و زۆربەی ناڕەزایەتیەکان بەم دەناسرایەوە.
سەبارەت بەوەی یەکەمیان خاوەنی هەمان لۆژیک و ستراتیژی سیاسی و فەلسەفەی حوکمڕانین کە ئێستا لەکاردایەو هەندێکیان دواکەوتووترن و زیاتر لەدەسەڵاتی ئێستا دژی ژیان و ئازادین، تەنانەت ژێ بەژێریش لەگەڵ دەسەڵات لینک و بەرژەوەندییان هەیە، هیچکامیان بەرنامەو جیهانبینی پێشکەوتووتر لەوەی پارتی و یەکێتییان نییە نە بۆ ژیان و نەبۆ شێوەی حوکمڕانی، ئەگەر ئەمڕۆ توندترین سەرزەنشت و رەخنەو نەیاری پارتی و یەکێتیش بکەن گرەنتی نییە سبەی هەمان شت و بگرە خراپتریش دووبارە نەکەنەوە،
شەڕی ئەوان لەسەر دەسەڵات و پشک و بەشی خۆیانە نەک ژیان و بەشی خەڵک، ئەگەر لێکەوتێکیشیان لەگەڵ خۆپیشاندانەکان هەیە تەنها دەیانەوێ لە تێکۆشان و ناڕەزایەتی خەڵک کەڵک وەربگرن. هەروەک چۆن لە دووایین هەڵبژاردنی هەرێمدا زیاتر لەدەسەڵات رۆڵیان بینی لە رازیکردنی خەڵک بۆ سەر سندوقەکانی دەنگدان، کە خزمەتێکی گەورەی بە بەرهەمهێنانەوەی دەسەڵاتی پارتی و یەکێتی کردو بۆ خەڵکیش هیچی لێ سەوز نەبوو، جگە لە خاوکردنەوەی ناڕەزایەتییەکان و بەلاڕێدابردنی.
سەبارەت بە رەوتی (چەپ و کۆمۆنیستەکان) بەتێگەیشتنی من ئەویش کێشەی گەورەی هەیە، پەرشوبڵاوە، بەزنجیرەیەک جیابوونەوەو لێکترازاندا هاتووە، فرە جەمسەرو فرە مینبەرە، نە لەناوخۆیداو نە لەئاستی کۆمەلگەو بزووتنەوە کۆمەڵایەتیەکان بەستەری یەکێتی و یەکڕیزی نییە، یان باشترە بڵێین لە توانایەکی وا بەهرەمەند نییە، نەکڵۆکەو ئینسیجامی کۆمەڵایەتی لاوازە، ئەوەندەی کار لەگەڵ درووشمی شۆڕشگێڕانە دەکات ئەوەندە کار لەگەڵ واقیع و هاوسەنگی هێزو کاری کۆمەڵایەتی و پەروەردە ناکات، لەجیاتی درووستکردنی مێژوو، خەو بە دووبارەکردنەوەی مێژوەوە دەبینێت… ئەوانە کاریگەری ئەم رەوتەیان لەسەر کۆمەڵگەو لە خۆپیشاندانەکان و جوڵانەوە کۆمەڵایەتیەکاندا خستۆتە پەراوێز.
بۆئەوەی چەپ رۆڵی شایستەی خۆی ببینێت، پێویستە زیاتر لەگەڵ واقعی سەردەمی خۆی و جوڵانەوەکانی ئاوێزان بێت، هەوێنی یەکێتی و یەکڕیزی بێت، وەک بکەری سیاسی سەرەکی کار لەگەڵ خەڵک و تێکۆشانەکانی بکات، دەستی هەبێت لە پێشکەشکردنی شێوەیەکی کاراو گونجاو بۆ رێکخستنی نارەزایەتیەکان و فۆرمی رێکخراوبوونی کۆمەڵایەتی، بەشداربێت لە نیشاندانی رێگای بەرەوپێشچوون و خستنەڕووی ئاسۆی سەرکەوتنی خۆپیشاندانەکان و چالاکیە جەماوەریەکان، هاوکاربێت لە رسکان و پێکهاتنی رێبەرایەتی کارامەو بەرچاورۆشن لەناو پێشەنگانی خەباتی جەماوەریدا، وە درووستکردنی هاوپشتی کۆمەڵایەتی لەنێوان چین و توێژەکان، بکات بە پرۆژەی سیاسی خۆی.
********