ناسینەوەی ڕووخساری شەم و سووتانی پەروانەی ڕۆح شرۆڤەی/ جەمال نوری
ناسینەوەی ڕووخساری شەم و سووتانی پەروانەی ڕۆح
شرۆڤەی/ جەمال نوری
دەقە شیعری زیز یەکێکە لەو پۆستەرە شیعرانەی برای شاعیرم، عومەر عبدالکریم ناسراو بە (کەسان)، کەسان ، یەکێکە لە دەنگە شیعرانەی ساڵەکانی کۆتایی هەفتاکان و سەرەتای هەشتاکان، خاوەن و دەنگ و زمان و تایبەتمەندێتی خۆیەتی لە دەقە شیعرەکانیدا، بەجۆرێک دەگەڕێ بۆ دۆزینەوەی وشەو ناوی نوێ کە لەیەک کاتدا وشەکە دوو ماناو مەدلولی لەخۆدا هەڵگرتوە، هەڵبەت بۆ دۆزینەوە و کەشفکردنی ئەو وشەو ناوانە زۆربەی ناوچە و گوندو دێهاتە دووردەستەکان گەڕاوە بۆ ئاشنابوون بەو ناوە نوێیانە، بەمەش توانیوێتی زمان و ئەدەبی گەلەکەمان هێندەی تر دەوڵەمەند بکات.
کەسانی شاعیر، یەکێکە لەو شاعیرانەی لەو حەقیقەتە تێگەیشتوە بۆئەوەی مرۆڤ ببێتە شاعیرێکی سەرکەوتوو پێویستی بە زمانێکی دەوڵەمەندی دایکە، کەپێی بنووسێ.
چۆن کەرەسەی شاعیر بریتیە لە وشەو زاراوەو فەرهەنگ و زمان، لەپاڵ ئەمانەشدا خەون و دنیابینی تایبەت بەخۆی و فراوانی لەناو ئەتمۆسفیری خەیاڵدا، هەموو ئەمانە لەناو تێکستەکانی کەسان حزوریان هەیە کاتێک بەر دەقێکی دەکەوی، کەسان دیدو ڕوئیای بۆچەمک و ماناو بوونی سروشت و ژیان ڕامانێکی تایبەتی خۆی هەیە، کاتێک دەستەواژەی خەم لەدەقێکدا بەکار دەهێنێ، وەک مەدلولێکی غەم و پەژارە بەتەنها سەیری ناکات، بەڵکو تەواو بوعدێکی قوڵتری هەیە بۆ تێگەیشتنی لەخەم، بەمانایەکی تر کەسان کاتێک ئاماژە بە خەم دەکات، تەنها لەمانا ئەبستراکتەی دێتە دەرەوەو وەک کەسێکی نزیک بەژیان و بوونی لێی ڕادەمێنێ، نەک هەر بەتەنها لەڕووە مەعنەوی و سیاکۆلۆجیەکەیەوە لێی بڕوانێ.
وەک لێرەدا پێمان دەڵێ :-
پێ دەچێ تۆش گەواڵە
هەورێکی خەم بیت
لەهەوارم لەنگەر بگری و
خەمبارانی ڕۆحم بکەی
واتە کەسان بەر ئەویدەکەوێ و لەگەڵ خۆیدا بەناو چیرۆک و بیرەوەری ویادگاریە تاڵەکانی دەیباتەوە، کە کەسی دووەم لەناو ئەو ئەتمۆسفیری خەمو پەژارەیەدا نوقم بووەو بەسیماو ڕووخساریەوە دیارە، ڕاستەخۆ کەسان هەستی بە ترسی کاریگەری نەرێنی ئەم خەمە بگوازرێتەوە بۆ ئەمیش، چون بەڕەوکەش و هەوای هەواری کەسان بەڕێوەیەو بەنیازە بنەو بارگەی لەلای کەسان یش هەڵبدات، چون گەواڵەی هەوری ئەو خەمە ..هێدی هێدی دایکردەوەو بۆ لای هەواری کەسانی دەبات، بەڵێ هەر ئاوهاش دەردەچێ یەکپارچە ڕۆحی کەسانی شاعیر داگیردەکات و، هەروەک شاعیر ئەم دەستەواژەیەی جوان بەکارهێناوە کە پێموابێ مۆری کەسانی پێوەیە کاتێک دەڵێ(( خەمبارانی ڕۆحم)) بکەی…؟
ئەم دەستەواژە ناوازەیە (خەمبارنی ڕۆح) ، لەکاتێکدا لەم دەستەواژانە وردبینەوە هەست دەکەی کەسان لەفورمێکی نوێدا ئەم دژە ناو و پاردۆکسەی لەماناو بوونی وشەو ناوەکاندا بەشێوەیەکی ئێستاتیکی داڕشتووە، وەک پەیوەندی نێوان (هەوری خەم و خەمباران) لەنێوان ئەم دوو دەستەواژەو ناوانەدا دەبینین کاتێ وشەی (هەوری خەم) لەڕستەی شیعرەکەدا دەبینین لە نیهادی ڕستە شیعرەکەدا دەڵێ (خەمبارانی ڕۆح) واتە زۆر بەجوانی ڵەنێوان ئەو وشانەدا پەیوەندیەکی ئۆرگانی هەیە لەنێوانیاندا.
لە بەیتێکی تریدا کەسان دەنوسێ و دەڵێ بە کەسی دووەم، واتە ئەو کەسەی بەری دەکەوێ و هەڵگری زادەی خەمە، شاعیر موخاتەبەی دەکات و دەڵێ..
خۆ من هێشتا خەمی پێشووم
ساڕێژ نەبوو
تاخەمی تۆش
لەبان خەمێکی تر بگرم
کەسانی شاعیر بەجۆرێک دەستەو پەنجەی لەگەڵ خەم و پەژارەدا نەرم کردوە، وەک بڵێی خەم سەر بەئێڵی کەسان بێ و لەدوورەوە هەست بە بوون و حزووری بکات، دەنا لەخۆڕا نییە پێی دەڵێ خۆ هێشتا خەمی پێشووم لەکوڵ نەبۆتەو، وا ئەم خەمەی تۆشی هاتەسەر، وەک ئەوەی لە جامخانەیەکدا ڕۆژانە خەم لەسەریەک هەڵبچنێ و لەناو وردبنەوەدا، نوقمی خەمی بکات…
کەسان لە نیوەی دەقە شیعرەکەیدا تەواوی خوێنەری بەرەولای خەم بردوەو دەیەوێ بیناسێنێ بەخوێنەر، تا نیوەی دەقەکەشی هەر موخاتەبەی خەم بەکەسی دووەمی تاک مەزەندە کردوە، بەڵام کاتێک بەر نیوەی دەقەکەی کۆتایی دەکەوی، ئینجا خوێنەر تێ دەگات کە ئەوکەسی دووەمی تاکەی کەسان موخاتەبەی بە خەمی پێدەکات، ئەوا دڵی پێی دەڵێ ئەمەش کەهاتووە بۆلای خەمبارانی کردوە…
خودی خەم خۆیی نییە، بەڵکو ئەوە (شەمە) و تەنها نەختێک ڕووخساری گۆڕاوە، واتە جارێکی تر کەسان دەمانباتەوە بۆ ئەو پەیوەندیە ئۆرگانیەی نێوان (شەم و پەروانە ) ئەم پارادۆکسەبەشێوەیەک لەنێوان بوونی وشەو دەستەواژەکاندا بەردەوام خۆیان تەوزیف دەکەنەوە، نێوانی(شەم و پەروانە)، (ئەشق و سووتانە). کاتێک کەسان بەرەو ڕووی کەسی دووەمی تاک دەبێ بەر خەم دەکەوێ، جوان ئەم پەیوندیەی بەستۆتەوە بەیەکەوە وەک لێرەدا دەڵێ:
دڵم خەبەری پێداوم
تۆش هەر شەمی و
تەنیا ڕووخسارت گۆڕاوە
عەقڵیش دەڵێ
خۆت نەفامی
عەشق کەی کۆتایی هێناوە!
دابڕان ناسنامەی ئەشقە و
پەروانەش هەردەم سووتاوە
جارێکی تر بەو دژە وشە و دژە ماناو دەلالەتی واتاکانی کەسان دەکەوینەوە، تەماشای ئەو نێنوانەی (دڵ و ئەقڵ) بکە، چەند بەشێویەکی تەندروست بەکاری هێناوە:
دڵی پێی دەڵێ تۆ هەر شەمی
ئەقڵی پێی دەڵێ خۆت نەفامی
دابران ناسنامەی ئەشقە
پەروانەش هەردەم سووتاوە
سەرئەنجام، کاتێک ئەشق بەر دابڕان دەکەوێ لەڕووە فیزیکیەکەشیەوە گەر لێی بڕوانین کاتێک شەم ئاگری گرتوە و پەروانەش بەدەوریدا خول دەخوات، سەرئەنجام بە سووتانی پەروانە هاوکێشە فیزیکیەش کۆتایی دێت، بەڵام لای کەسان
هاوکێشەکە پێی دەڵێ تۆش هەر شەمی نەختێک ڕوخسارت گۆڕراوە.؟