قەیرانی ئیسلامی سیاسی  و ڕۆژئاوا! نووسینی: ئیبراهیم حسێن

قەیرانی ئیسلامی سیاسی  و ڕۆژئاوا!

نووسینی: ئیبراهیم حسێن

ئەو کۆمەڵە هەنگاو و ڕێکارانە کە ماکرۆن لە بەرامبەر ئیسلامی ڕادیکاڵ هێناویەتە پێش، بووە هۆی وروژاندنی سەرجەم ئیسلامی سیاسی لەمسەر و ئەوسەری دنیا. ئەم جوڵانەوەیە، لە ئۆردوغانی و ئیخوانیەوە کەلەیانەی دیموکراسی ڕۆژئاوادا لە ڕیزی هاوپەیمانە بوردەبارتر و کارەکتەرە عەقڵانی ترەکانی دروستکردنی  کۆمەڵگەکانی پشت بەستوو بە کاری هەرزان و هەژاری و فەلاکەت و اختیناق و سەرکوت، ئەژماردەرێن، تا دەگا بە هێزە فالانژ و جیهادیەکان کە بە فەرمی کوشتن و سەربڕین و کۆمەڵکوژی  ویژدان هەژێن کارنامەیانە، کەوتونەتە سەرجادەکان و بێ پەردە هەڕەشەی تاوان و ئینسانکوژی لەوەی تا ئێستاش زیاتر دەکەن. لەسەربڕینی مامۆستای قوتابخانە و هێرشی گەللەی کەللەشەق وشەقاوەکانی ئیسلامی سیاسی له شەقامەکانی پاریس و پایتەخت و شارەکانی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا، لە مەلاو ئاخوندە جامانە بەسەر و عەمامە بەسەرەکانی سلێمانی و هەولێرەوە تا دەگا بە مەلاو ئاخوندە دەم کەفکردوەکانی سەرمنبەرەکانی تاران و ئەنقەرە، تا هێرش و ڕژەی گەلە ئیسلامییە ئۆردۆغانیەکان، گۆشە جیاوازەکانی  نمایشی و خۆ هەڵخستنی ئەم جوڵانەوەیەیە کە لە بن وبێخەوە، دژی ژیانە، دژی خۆشی و شادی و دژی ئازادییە.

جوڵانەوەیەک کە لەم سەر بۆ ئەو سەری دنیا، ژیان و شادی و بەختەوەری و خودی پیرۆزی زاتی مرۆڤ ئەتک دەکا، دەکوژێ و سەردەبڕێ و ئیعدام دەکا و بۆمب دادەنێتەوە و هاوڵاتیانێکی بێ ئاگا لەڕاڕەوەکانی قەرەباڵغترین شارەکانی دنیا، دەکاتە قوربانی، ژن بە ڕەسمی لە خەسڵەتی مرۆڤ دادەماڵێ و پێکەوە ژیان و وخودی ژیان و عەشق و یەکتر خۆشویستن، ئینکار دەکا، مۆسیقا و گۆرانی و هونەر و هەموو جیلوەیەک لەخلوقیەتی مرۆڤانە، وەک گوناهی کەبیرە دەناسێنێ و دەستدرێژی دەکاتە سەر شەرەف و کەرامەتی ئینسانی ژن، منداڵ و گیانەوەر ئازاری پیشە و کارنامەیەتی، دەمی کردۆتەوەو بەوپەڕی حەقارەتەوە، خوازیاری بەشێکی زیاترە لە ساختاری دەسەڵات لە دنیای کاپیتاڵیزمی هاوچەرخدا کە بەشێوەیەک گەیشتۆتە دوا ڕێگاکانی خۆی کە نایەوێ و ناتوانێ دەمی جوڵانەوەیەکی تەنانەت بەو ئەندازە فاشیست و دژی ژیان، دژی جۆردۆستی و هەموو بەهایەکی جیهانشمول دابخا.

ئەمە ئیتر جوڵانەوەی دینیی کەسانێکی باوەڕداری سادە نییە کە بیەوێ زوهد و خواپەرستی و ڕیتواڵەکانی خۆی، لە خەڵوەتی خۆیدا بۆخۆی پیادە بکات، ئەمە  تئۆکراتیسم نییە، دینێک نییە کە بیەوێ وەک ئەفیون ئینسانی شەکەت و چەوساوە، دڵنەوایی بکات، ئاهونزولەی نزولەی مرۆڤی داماو و دڵی دنیای بێدڵ نییە چیتر، بەڵکو جوڵانەوەیەکی سیاسی و هاوچەرخ و یەکێکە لە کارەکتەرە کەللە شەقە سیاسیەکان کە وەک فاشیزم، وەک شۆڤێنیزم لەداوێنی سەرمایە کەوتۆتەخوارەوە. چاوی لە دەسەڵاتە و خوازیاری بەشی خۆیەتی لەساختاری سیاسی سەرمایەداری هاوچەرخ. لە بابەتی ڕۆڵێک کە لەبێدەنگکردنی کۆمەڵگە و چینی کرێکار و سەرکوت و لەخوێن هەڵکێشانی کۆمۆنیزم وچەپ و ناڕەزایەتی وشۆڕشەکان و یەک وشەدا لە ڕێکخستنەوەی کۆنەپەرستانە و ڕاستڕاوانەی کۆمەڵگەو دەسەڵات دا هەیەتی، داوای بەشی خۆی دەکاو تەنانەت ڕۆژهەڵاتی بازاڕی کاری هەرزان و هەژاری و فەلاکەت و اختناقی سەرتاپاگیر، کە لەبەشی هەرە زۆری خۆیدا هەمان ئیسلامی سیاسی پارێزەر وپاسەوانیەتی، بە هی خۆی دەزانێ.

ئەگەرچی کۆمەڵە ڕێکارو هەنگاوێک کە فەرەنسە و ماکرۆن گرتویەتیە بەر، بەراورد بە سیاسەت وئایدیۆلۆژیای پۆستمۆدرنیستی و مۆڵتی کاڵچەریزم و ڕێژەیی فەرهەنگی کلتوریی بورژوازی لە ڕۆژئاوا کە بێجگە لە هەڵبەستنی پاساوی ئایدیۆلۆژی و سیاسی بۆ ئینکارکردنی پڕەنسیپەکانی ماف و بەها ئینسانیە جیهانشمولەکان و دروستکردنی دیوار و گیتۆی فەرهەنگی دواکەوتوانە و تێکشکادنی شوناسی جیهانشمولی ئینسانی و چینایەتی مرۆڤ لە فەلسەفەی سیاسی ڕۆژئاوادا نییه، چەند هەنگاوێک لە پێشترە، بەڵام هێشتا هەنگاو و پڕۆژەیەکە بۆ بەرتەسککردنەوە و ناچارکردنی ئیسلامی ڕادیکاڵ بە مەرجەکانی ڕۆژئاواو بورژازی، بە تایبەتی کە پێی ئەو ڕەوتە ئیتر کێشراوەتە ڕۆژئاوا و لە شەڕی سوریاو عێراق و ناوچەکە دا فەوج و ڕەوەکانی ئیسلامیە جیهایەکانی لەوەڕاو لەسەر پارەی سوسیال و پەناگرتو لە پشتی تێزی ڕاسیستانەی ڕێژەیی کلتوری و مۆڵتی کڵچەریزم، لە خودی ڕۆژئاواوە وە بە پەسەپۆرتی ئەو وڵاتانە ڕژانە ناو ڕژەکانی جیهادی نیکاح و سەربڕین و بە کەنیزەک کردن و وێرانکردنی ژیان و مەدەنیەت لە ڕۆژهەڵات دا.

بێگومان ئەگەر زەلکاوی  ئەفغانستان و عێراق و سوریا یان نەخوڵقاندبا، ئەگەر بە موشەک و میلیتاریزم و گەمارۆی ئابوری ئەو کۆمەڵگەیانەیان نە گۆڕیبا بە وێرانە، ئەوهەمەجیتەی ئیسلامی سیاسی بەو شێوەیە و لەو ئاستەدا هەرگیز نەیدەتوانی هێز و نفوز بگرێ و بەو ئاستە بتوانێ ببێتە هەڕەشە بۆسەر کۆمەڵگەی مرۆڤایەتی.

لەوەش گرنگتر ڕۆژئاوا بە خوڵقاندنی دەوڵەتی مەزهەبی و قەومی ئیسرائیل و کێشەی عەرەب و ئیسرائیل، ئەو بەشەی دنیای بە کردەوە لە ئیمکانی تێکەڵبوون و ئەنتەگرەبوون لە پەیکەرەیەکی کەم تازۆر هاوشێوەی ئابوری و سیاسی و پیشەسازی و فه رهەنگێکی پیشەسازی  و مۆدێرن بێبەش کرد و هەر ئەم چاڵە ڕەشە، ئەم دابڕانە قوڵە، هەر ئەم وشک بوونەی سەرچاوەکانی گەشەکردن لەو بەشەی دنیا، لە ئامادەنەبوونی چینی کرێکار و کۆمۆنیزم، لە حاڵەتی لاوازی کۆمۆنیزمێکی ئاوانگاردی کرێکاری و کۆمەڵایەتی، لەلایەک بووە هۆی کوێربوونەوەی پڕۆژەی مدێرنیزاسیۆنی بورژوازی عەرەب و لە لایەکی تر گیانی کردە بەر ئەو بێدار بوون و ڕابونە سیاسیە فاشیستیەی ئیسلامی سیاسی.

ئیسلامی سیاسی لەو چاڵە ڕەشەوە، لە دڵی دواکەوتویی و دواکەوتنێکی پیشەسازی و تەکنۆلۆژی و فەرهەنگی سەری دەرهێنا و دەستی کرد بە باجگیری و بەشخوازی لە ساختاری سیاسی کاپیتاڵیزمی ئەمڕۆ و هۆکارێکی تر کە پەڕوباڵی  بەم ئیسلامە سیاسیە، بەم دێوەزمە سیاسیە فاشیستیە ترسناکە دا بێگومان ڕۆڵی ئەو جوڵانەوە فاشیستیە یه لە سەرکوتی‌ کۆمەڵگە و شۆڕش و چینی کرێکار و چەپی کۆمەڵگە و داسەپاندنی هەژاری و ئیستیبدادی سیاسی لە و کاتانەی کە بۆرژوازی لە نێو خۆیدا پێویستی بە کاندیدێک هەبوو کە بتوانێ زۆر و قەهر لەوپەڕی خۆیدا بەکاربهێنێ و مەسەلەی مانەوە و ئارامی بۆسەرمایە لەسەردەمەکانی شۆڕش و هەڵچونی کۆمەڵایەتی دابین بکا. شۆڕشی ئێران بێکومان یەکێکە لەو وێستگانە. بەبێ سەرکوت و لە خوێن هەڵکێشانی شۆڕشی ئێران و چەپ و چینی کرێکار لە ئێران، چاوەڕوانی ئەوەی کە ئەم ڕەوتە هەمەجیە بتوانێ ڕۆڵێکی بەو جۆرە بە دەست بهێنێ زۆر زەحمەت بوو.

هەر چۆنێک بێ لێرەدا ڕاستیەک کە لەو جەدەلەی ئێستا دا دەکەوێتە ژێر پڕوپەگەندەوە، دەربکێشین کە ئەویش ئەوەیە، کە لە کەناری ئەم جیدالە فەرعیانەی نێوان ئیسلامی سیاسی لەسەر بەشی خۆی لە ساختاری سیاسی سەرمایەداریدا، ئەم جوڵانەوەیەی ئیسلامی سیاسی لە هەمان ئەو ڕۆژهەڵاتەی کە بە ناویەوە زمان درێژی دەکا، لەگەڵ هەر جیلوەیەکی ئینسانی ژیان، لەگەڵ شێوە سادەکانی دەرکەوتنی ئازادانەی مرۆڤ، لەگەڵ عەشق و خەلاقیەت، لەگەڵ گۆرانی و شادی و هونەر و هەموو گوزارشتێکی ڕەسەنی هاوڵاتیان و لەوێشەوە و هەر بەهۆی ئەم بەرکەوتنە ڕڵستەوخۆیەی لەگەڵ ئەم لایەنە سادانەی ژیان و مانەوە ی مرۆڤ بە قوڵی لەناکۆکی و لە جەنگێکی هەموو ڕۆژەدایە. ئەو جوڵانەوە هەموو ڕۆژێک و بگرە هەر چرکەیەک ناچارە بجەنگێ بۆ مانەوە، ناچارە بجەنگێ بۆ دەرنەکەوتنی قژی ژن، بۆ دەرنەکەوتنی جوانی، بۆ بەرز نەبوونەوەی دەنگی مۆسیقا و گۆرانی، بۆ ڕێگە گرتن لەوەی نەسڵی لاو نەتوانێ جیلوەکانی عەشق بە ژیان و داهێنان و ژیان دۆستی، لەخۆی نیشان بدا. هەر ڕۆژ و چرکەیەک ئەو ڕژێمە دەبێ ئیعدام بکا، بکوژێ و داپڵۆسێ تابتوانێ ڕێگە بگرێ لەوەی چینی کرێکار لە  ئێران پێ بنێتە مەیدان، دەستی ڕابگا بەڕێکخراوە جەماوەرییەکانی خۆی، بە شورا و سەندیکا، چونکە بە پێی ئەوسروشتە تایبەتە ئەو ئیسلامە سیاسیە، کەناتوانێ سازش لەگەڵ سەرەتاکانی ژیانێکی ئاساییدا بکات، هەر جوڵەو هەڵچونێک تەنانەت بۆ هەر شتێک بە ناچار کۆی ئەودەسەڵاتە دەتوانێ بخاتە ناو جەنگی مانەوە. ئەمە ناوەڕۆکی واقیعی قەیران و بێ ئایندەیی ئیسلام و ئیسلامی سیاسیە. ئەمە بەریەکەوتن و قەیرانێکی واقعیە، ئەو ئیسلامە بە پێی سروشتە، سروشتە سیاسیەکەی کە وای لێ دەکا ڕاستەوخۆ توشی بەرکەوتنێکی ڕیشەیی  بێت لەگەڵ کۆی سەرەتاکانی ژیانێکی سادە ناتوانێ هەرگیز بێتە سەرخانێکی سیاسی نۆرماڵ تەنانەت بۆ گەشە سەرمایەداری، هەرگیز ناتوانێ هەلومەرجێکی تەنانەت تاڕاددەیەک ئارام بۆ سەرمایە و کارکردەکانی فەراهەم بکاو هەرگیز ئەو وڵاتانە ناتوانن ببن بە حەوزەی درێژخانی سەرمایەگوزاری و ڕاکێشانی تەکنیک و سەرچاوەکانی گەشە لە هیچ ئاستێکدا و بەو پێیەش هەمیشە لەگەڵ کێشەی مانەوەدا دەمێننەوە.

ئەوەی کە بۆرژوازی ڕۆژئاوا لە سەدەی 21 ئەوەندە ئاوانگارد و پێشڕەو بێت کە بیەوێ بە شێوەیەکی هەمەلایەنە دەست و پێی ئەو ئیسلامە سیاسیە کۆبکاتەوەو بەرگرییەکی لێبڕاو لە بەهاو ئەرزشە جیهانشمولەکان، بکاتە ئەجێندای خۆی و دەست لە تێزی مۆڵتیکاڵچەریزم و ڕێژەگەری کولتوری و هتد هەڵبگرێ، ئامادە بێ مافی منداڵانی کچی لە  مەلەکردن و سەما و گۆرانی و منداڵانە ژیان وەک هەر هاوڵاتی و مرۆڤێکی تر بسەپێنێ و دابینی بکا، ئەگەر ڕێگە لەوە بگرێ دەست بۆ لەش و گیانی منداڵان ببرێ و دەستبردن بۆ ئەوکارە هەڵوەشێنیتەوە، ئەگەر بیەوێ بانگەشەی کەراهیەت و توندوتیژی و هۆش و هزری منداڵ لە داشۆرین و سڕینەوەی مەزهەبی، بپارێزێ، ئەگەر ڕێگا نەدا کچانی منداڵ لە عەبا و مەقنعەی مەزهەبیەوە بپێچرێن و لە تێکەڵی و ژیانی هاوبەش بێبەش بکرێن، ئەگەر ڕێگا لە پدۆفیلی شەرعیی ئیسلامی بگرێ، ئەگەر ئەو بنکە و بنیادانەی ئیسلامی سیاسی کە کاریان هاندانی توندوتیژی و پەروەردەکردنی گەلەی ئیسلامیە کەللە شەقە دژی ژیان و مەدەنیەتە، ئامادەبێ بخاتە ژێر کۆنتڕۆڵەوە و خودی دین و دەزگای دینی و پیشەسازی دین وە ک توتن و ئەفیون و بازرگانانی ئەو بوارە و مەلاو ئاخوند و تۆڕۆ باندەکانی بکاتە پێڕەوی یاسا و ڕێساکانی پاراستنی گیان و ڕۆحی هاوڵاتیانێک، کە بەدەر لە ئیرادەی خۆیان و هەر بەوەی بە ڕێکەوت لە شوێنێکی دنیا له دایک بوون، مۆر و مارکەی دینیان لە نێو چاو دەدرێ، ئەگەر ئامادەبێ لە خەباتێکدا کە چینی کرێکار و بێبەشان و ژنان و نەسڵێکی لاو لە ڕۆژهەڵات لە پێناو ڕزگاری فەرهەنگی، لە پێناو دەستڕاگەیشتن، بەژیان و بەهاو ئەرزشگەلێکی ئەمڕۆیی و بۆ بەژێر کێشای ئەو دێوەزمەیە، هەر نەبێ نەچنە پشتی ئەو فاشیزمە، خزمەتێکی گەورە بەچینی کرێکار و بەشەرییەت بۆڕزگار بوون دەکا، بەڵام ئەوە تا چاوەڕوانیەکی واقیعی زیاتر لە ئەفسانە نزیکە.

هەر بۆیە ئەگەر یەک ڕۆژ دەنگی مزگەوتەکان کپ بکەن، ئەگەر یەک ڕۆژ لەئێران نێزە و تێزاب و پاسدار و بەسیج و دادگایی و ئیعدامی هەمەجیانە لە ڕۆژهەڵاتی بەڵای ئیسلام گرتو، بەتایبەتی لە ئێران لەسەر کۆمەڵگە لابەرن، دنیا و مرۆڤایەتی ئاوانگارد شاڵاوێکی سکولار و ئازادیخواز بە چاوی خۆیان دەبینن کە ساڵانێکە لە دیوەکەی تری ژیان، لە ماڵەکان و لەوشوێنەی عەبای ڕەشی هەمەجیەتی ئیسلامی ناتوانێ دایپۆشێ درێژەی بە خۆیداوە. لێشاوی تەقینەوەی ئەو ژیانخوازی و ئازادیخوازییە دەبینن کە  هەر دەرفەت و دەریچەیەکی پەیدا کردبێ، ئەم کۆنەپەرستیەی لە بنەوە خستۆتە لەرزە. شاڵاوێکی ئاوانگاردی دژی مەزهەبی لە هەمان ڕۆژهەڵاتێکدا، لە هەمان ئێرانێکدا کە بورژوازی جیهانی وشیارانە لە ترسی شۆڕش، لە ترسی بەرەو چەپ و کۆمۆنیزم وەرخانی ڕۆژهەڵات، ڕادەستی ئیسلامی سیاسی کرد، کە دەکرێ بۆ یەکەمجار، ئەو فاشیزمە دینیە بکاتەوە کونەوە و دەستی لەسەر ژیانی مرۆڤ ببڕێ .شاڵاوێکی ئاوانگارد و ڕادیکاڵ کە کۆڵەکە و پایە کۆمەڵایەتی وسیاسیەکەی چینی کرێکار و کۆمۆنیزمێکی ئاوانگارد کرێکارییە کە ئازادی تا ئەوپەڕی خۆی، خۆشبەختی تا ئەوپەڕی خۆی، دەوێ. ئەمه تاقە شانسی مرۆڤایەتی کرێکار و بێبەشە کە بتوانێ بۆ یەکجار له مێژوودا لە ڕیشە بدا و مرۆڤایەتی بەکردەوە ڕێنسانێکی تری گەورەی فەرهەنگی و ڕزگاربوونێکی گەورەی سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابوری و فەرهەنگی لە ژیانی خۆیدا تاقی بکاتەوە.

بەو پێیە چارەنوسی ئەودێوەزمە فاشیستیەی ئیسلامی سیاسی لە خودی هەمان ڕۆژهەڵات و لەسەر دەستی چینی کرێکارێکی میلیۆنی، کە بازاڕی کاری هەرزانی ڕۆژهەڵات لەسەر کار و هەڵسوڕانی ئەو ڕاوەستاوە و تەواوی ئیختیناق و سەرکوت، قەهری دەوڵەت و سەنعەتی هەزار سەرەی مەزهەب لەو پێناوەدایە و لەڕێگەو بەهۆی کۆمۆنیزمێکی ئاوانگاردی کرێکاری کە ژیان و مەدەنیەت و بەشەرییەت له خەباتیدا بۆ تەواوی ئازادی بۆ تەواوی خۆشبەختی و بۆ دەستبردن بۆ ڕیشەی نەبوونی ئازادی و خۆشبەخت نە ژیانی ئەمڕۆ نوێنەرایەتی دەکا، یەکلادەبێتەوە.

١٠١١٠٢٠٢٠