سامان کەریم : كۆمۆنیزم كە پێش هەڵبژاردن وەك هێزی چینایەتی بوونی نەبێت، ئیتر چۆن دەكرێت لەكاتی كەمپینی هەڵبژاردندا، ڕۆڵی كۆمەڵایەتی هەبێت. دیمانەی بۆپێشەوە لەگەڵ بەڕێز سامان كەریم لە ئاراستەی مارکسستی هاوچەرخ سەبارەت بە هەڵبژاردنی پێشوەختە لە عێراق…
سامان کەریم : كۆمۆنیزم كە پێش هەڵبژاردن وەك هێزی چینایەتی بوونی نەبێت، ئیتر چۆن دەكرێت لەكاتی كەمپینی هەڵبژاردندا، ڕۆڵی كۆمەڵایەتی هەبێت.
دیمانەی بۆپێشەوە لەگەڵ بەڕێز سامان كەریم لە ئاراستەی مارکسستی هاوچەرخ سەبارەت بە هەڵبژاردنی پێشوەختە لە عێراق…
بۆپێشەوە: چۆن دەڕواننە هەڵبژاردنی پێشوەختەی عێراق؟ لاتان وایە هەڵبژاردن لەكاتی خۆیدا دەكرێت؟
سامان كەریم: هەڵبژاردن وەك پرنسیپێك لە پرنسیپەكانی دیموكراسی لە ئاستی جیهانیشدا، جێگای بڕوا و متمانەی زۆربەی زۆری خەڵك واتە چینی پڕۆلیتاریا نەماوە، ئەوە ڕاستیەكە، دەتوانین بە ژمارە ئاماژەی پێبكەین. بەڵام لە عێراقدا، هەڵبژاردن وەكو پڕۆسەی بەرجەستەكردنی ئەو پرنسیپە، هەر بوونی نییە. واتە شتێك نییە، بتوانین پێی بڵێین پرۆسێسی هەڵبژاردن. ئەوەی هەیە لە ٢٠٪ی خەڵك دەڕوات كە هەموو یان زۆربەیان موچەخۆری حزبە بورجوازییە دەسەڵاتدارەكان و ملیشیا وئەندامە دێرینەكانیانن. پڕۆسەی هەڵبژاردن، پێودانگەی هاوسەنگی هێزی نێوان ئەمریكا و ئێرانە لەم هەلومەرجەدا. وە بڕیاردان لەسەر هەڵبژاردنی پێشوەختە، بەهەمان شێوە، ویستیان وە دەیانەوێت لەم ڕێگایەوە نفوزو هەیبەتی قانونی یان پەرلەمانی هێزە بورجوازیەكانی سەر بە ئێران كەمبكەنەوە…. جگە لە ناوەكەی هەڵبژاردن بوونی نییە.
بۆپێشەوە: هەندێك لایەنی سیاسی پێداگری لەسەر بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكان لەكاتی خۆیدا دەكەن و هەندێكی تر داوای دواخستنی دەكەن، یان لە پڕۆسەكە دەكشێنەوە، ئەمە بۆچی دەگەڕێتەوە؟
سامان كەریم: ئەو هێزە بورجوازیانەن كە بەتەواوی خۆیان یەكلانەكردۆتەوە لە نێوان هێزی ئەمەریكاو ئێراندا. پایەی چینایەتیشیان هەردەم ئەو پێگەیان پێدەدات وەك هێزیكی پۆپۆلیستی بورجوای كە پێكهاتەكەیان وردە بورجوازی و خەڵكی زەحمەتكێشە بەگشتی. وردە بورجوازیش هەمیشە هەڵبەزو دابەزیەتی.
بۆپێشەوە: لایەنە دەرەكیەكان لەوانە ئەمریكا، توركیا و ئێران چ كاریگەریەكیان لەسەر هەڵبژاردنەكانی عێراق هەیە؟
سامان كەریم: پرسیارەكە خۆی بەم شێوەیە پێشنیاز ناكرێت. بورجوازی جیهانی یەك چینە، كەواتە هەمووی كاریگەری هەیە بەسەر ئەوی ترەوە بە پێی بەرژەوەندی چینایەتی خۆیان. نەك لە عێراق، بەڵكو ئەم سەردەمە ئێمە دەعوای ئەمریكا دەبینین دژی ڕوسیا سەبارەت بە دەخاڵەتی لە هەڵبژاردنەكاندا، وە بە پێچەوانەوە. كەواتە كاریگەری وڵاتەكان بەسەر یەكەوە هەیە و لەچوارچێوەی پێشبركێی نێوان باڵە جیاوازەكانی بورجوازیدا یان بورجوازی وڵاتە جیاوازەكاندا دەچێتە پێشەوە. “عدم التدخل فی الشۆون الداخلیـة” كە پرینسیپێكی نەتەوە یەكگرتووەكانە، یەكێكە لە درۆ گەورەكانی مێژوو.
بۆپێشەوە: هۆكاری سەرەكی چونە سەری ڕادەی بایكۆتی هەڵبژاردنەكان، بۆچی دەگەڕێتەوە؟
سامان كەریم: وەك دەركەوتەیەكی جیهانی ئەم مەسەلەیە ڕۆشنە، و لە عێراقدا قڵشتی چینایەتی زۆر بەرچاوترە، بەڵام هوشیاری هەڵوەشانەوەی چینەكان لە ئاستی سفردایە. واتە هوشیاری كۆمۆنیزمی ماركس لە نێو بزوتنەوەی پرۆلیتاریادا، تەنانەت هەستپێكراو نییە. بۆیە كە قڵشتی چینایەتی و هەژاری و بێ ئاو وكارەبایی و گرانی دەبێتە دیاردەیەكی گەورە، وە باوەڕ بە دەوڵەت و هێزە سیاسیەكان دەگاتە ئاستی هەر نزمی ئەوكات بایكۆتكردن زۆرتر دەبێت. بەڵام بایكۆتكردن لە عێراقدا، هەم سلبیە، وە هەم مانای خۆی لە دەستداوە. كاتێك هەڵبژاردنێك بوونی نەبێت كە نییە، ئەو كات بایكۆتەكەشی تەنها مانایەكی ڕەمزی دەدات. ئەوەی ئەنجامی هەڵبژاردن دیاریدەكات، دەنگ نیە، بەڵكو هێزی هاوسەنگی نێوان ئەمەریكاو ئێرانە لەو ساتەوەختەدا. ئەوەی كە خەڵك پێی دەڵێت تەزویركراوە، كە ڕاستە، ئەو هێز هاوسەنگیەیە.
بۆپێشەوە: لەبەرامبەر بە هەڵبژاردنەكاندا كە بەدیلی بۆرژوازییە، بەدیلی چەپ و كۆمۆنیستەكان چییە؟ سیاسەت و نەخشەیان كامەیە؟ دەبینن كە هێزە بۆژوازییەكان بەچی خەریكی ئامادەكاریین، بۆچی ڕۆڵی چەپ و كۆمۆنیستەكان و ئامادەكاری ئەوان لەبەرامبەر بەو هەڵبژاردنانەدا نابینرێت؟
سامان كەریم: ناوەرۆكی پرسیارەكە هەڵەیە، هەڵبژاردن لە سویدیش بێت هەڵبژاردنی نێو خۆیی چینی بورجوازیە بۆ ئاڵوگۆڕی دەسەڵات لە نێو خۆیاندا. ئەگەر هێزێكی بالفعل و ئامادەی كۆمۆنیستی بوونی هەبێت واتە بەشی سەرەكی یان بەشێك لە چینی پڕۆلیتاریای وڵاتەكەی لەگەڵدا بێت و ڕێكخراو و هوشیار بن، ئەوكات دەكرێت زەمەنی هەڵبژاردن بكرێت بە ناڕەزایەتی و مانگرتن یان لە پەیوەند بەو هەلومەرجەوە سیاسەتی دیكە بگیرێتە بەر، ئەو كاتەش مانای ئەڵتەرناتیڤی كۆمۆنیستی نییە بەرانبەر بە هەڵبژاردن بەڵكو سیاسەتی كۆمۆنیستیە لە قۆناغیكی دیاریكراودا كە دەیەوێت، سوود لە هەلومەرجێك ببینێت كە كۆمەڵگە كەشی سیاسی تیادا چۆتە پێشەوە. ئەو سیاسەتە پەیوەندی بە هەلومەرجەكەوە هەیە، لە كاتێكی دیاریكراو و وڵاتێكی دیاریكراودا، بەڵام بەهیچ شێوەیەك ئەڵتەرناتیڤی كۆمۆنیستی نییە بەرانبەر بە هەڵبژاردنی بورجوازی. كۆمۆنیزمی ماركس یەك ئەڵتەرناتیڤی هەیە ئەویش ڕووخاندنی سیستمی بورجوازی و هەڵوەشانەوەی خاوەندارێتی تایبەتە. چونكە باسی هەڵبژاردن باسی دەسەڵات و ئاڵوگۆڕە لە دەسەڵاتدا، لە كاتێكدا كە دەسەڵات مسۆگەر كراوە بۆ چینی بورجوازی، ئەگەر نا، هەڵبژاردن نابێت.
كۆمۆنیزم كە پێش هەڵبژاردن وەك هێزی چینایەتی بوونی نەبێت، ئیتر چۆن دەكرێت لەكاتی كەمپینی هەڵبژاردندا، ڕۆڵی كۆمەڵایەتی هەبێت. ڕۆڵەكە پێویستە پێش هەڵبژاردن بەرجەستە بێت لە ئاستی كۆمەڵایەتیدا وەك هێزێكی پرۆلیتاری جەماوەری.
١٠ی ئاب ٢٠٢١