یاسای باری کەسێتی و ئیغتیسابی مناڵان لە شەریعەتی ئیسلامدا!!… نووسینی: ئەکرەم عەبدوڵا
ماوەیەکە لە پەرلەمانی عێراق یاسای باری کەسێتی کەوتۆتە بەر مەنگەنەی شیعەو سوننەوە، بۆ ئاڵوگۆر پێکردنی برگەکانی کە تایبەتن بە زەواج و وەرەسەو گلدانەوەی مناڵ لای باوانیان لەئەنجامی جیابوونەوەیان لەیەکتری.
کۆمەلگەی عێراق لە دوای نەمانی رژێمی بەعس، دەسەڵات کەوتە دەست شیعە مەزهەبی سەر بە ئێران، لەوکاتەوە ئێران بەهاوکاری هاوپەیمانەکانی لەعێراقدا هەوڵیداوە کە ئاڵوگۆرەکان زیاتر لەدەست هاوپەیمانە شێعەکانی خۆیدا بێت و دەولەت ویاسای بەرێوەبردن و سەروسیماو کلتورو بەفەرهەنگی ئەو کۆمەلگایە ئیسلامی شیعەیی بێت لەجیاتی کۆمەلگەی مەدەنی و مۆدێرن.
یاسای ژمارە 188 کە سالی 1959 دەرچووە، جارێکی تر گروپی شێعە مەزهەب ئاڵ وگۆریان بەسەردا هێناوەو ئەیانەویت لەپەرلەمانی عێراق دەنگی یاسایی بۆ فەراهەم بکەن ولەکۆمەڵگەدا بیخەنە باری جێ بەجێ کردنەوە.
دینی ئیسلام لەبەر ئەوەی لەناوەرۆکدا تێروانینێکی نائینسانی هەیە بۆ ئافرەت و زیاتر وەکو کەنیزەک و کۆیلەو دەرەجە دوو سەیری ئەکات هەر بۆیە زۆرترین ئەو ئاڵوگۆڕانەی کە ئەیانەوێت لەمەر ئەو یاسایەدا بیکەن پەیوەندی بە ئافرەتەوە هەیە تا زیاتر ببێتە بەرتەسککردنەوەی ئازادی و توانایی کەمتر لە بریاردان لەسەر چارەنوسی خۆیی بەشداری نەکردنی چالاکانە لە کۆمەڵگەدا.
لەم هەموارکردنە تازەیەدا
– رێگە ئەدات بە زەواجی منالان لە تەمەنی 9 ساڵیەوە.
– پیاوانی ئایینی ئەتوانن منالان مارەبکەن بێ ئەوەی بگەرێنەوە بۆ دادگا.
– مەسرەف کردن بۆ ژنان مەرجدارە بە (چێژوەرگرتنی سێکسی) پیاوانەوە .
– منال لە تەمەنی دوو ساڵیەوە ئەدرێت بە باوکی لە حالەتی جیابوونەوەیدا بەبی رەزامەندی دایکی.
ئەمانەو کۆمەلێک ئال وگۆری تر ئەیانەوێت بیکەن لە یاسا کۆنەکەدا. ئەم گۆرانکاریانە نەک هیچ پەیوەندیەکی بە ماف وئازادیەکانی ئافرەتەوە نیە هەر وەک وپیاوانی ئایینی شیعە ئیدیعای بۆ ئەکەن بەڵکو زیاتر ئافرەت وەک و کەنیزەک و کۆیلە مامەلەی لەگەلدا ئەکرێت کە ئەویش سەرچاوەکەی لە میتۆدو فەرهەنگی ئیسلام و دەقەکانی قورئانەوە رێچکە ئەگرێت.
دەست بردن بۆ ئاڵ و گۆرێکی لەم جۆرە لەیاسای باری کەسێتی عێراقی لەگەڵ ئەوەی پشتی بەم سەرچاوانە بەستووە، بەڵام گرفتی سەرەکی ئەوەیە کە تێروانینی ئیسلام بۆ ئافرەت و مناڵ تێروانینێکی نزم و نائینسانیە …
* بەپێێ ریوایەتەکانی ئیسلام خۆی محمد بەشەش سالی عائیشەی گواستۆتەوەو بە 9 سالی دەستدێژی کردووەتە سەری، هەر وەک و لە صحیحی بوخاریدا ئەلێت ( تزوج عائیشە وهی بنت ست سنین، دخل بها و هی بنت تسع سنین).
* خومەینی کە رابەری گەورەی شیعەی جیهانە لە وتەیەکیدا ئەڵێت (لایجوز وطء الزوجە قبل اکتمال تسع سنین، دواما کان النکاح او منقطعا، واما سائر الاستمتاعات کاللمس بشهوە و الضم و التفخیذ فلا باس بها حتی فی الرضیعە، ولو وطآها قبل التسع ولم یفضها لم یترتب علیەشیء غیر الاثم علی الاقوی……)
نابێت جوتبوون پێش تەواوبوونی نۆ ساڵ روبدات، ئەگەر هاوسەرگیرییەکە هەمیشەیی بێت یان پچڕاو، بەڵام هەموو چێژەکانی دیکەش وەک دەست لێدان بە هەوەس و زەوق و بەستنەوە و لێسەندنەوە، تەنانەت لە منالانی ساواشدا هیچ کێشەیەک نییە، تەنانەت ئەگەر پێش نۆ ساڵی لێیبنێت و ئاسەواری پێوە دیار نەبێت، هیچ گوناهێکی لەسەر نییە.
خومەینی لەم وتەیەیدا بەئاشکراو بێ پێچ و پەنا رێگە بە شیعەکان ئەدات کە منالان لە 9 ساڵیەوە ئیغتیصاب بکەێت بەناوی زەواجەوە، تەنانەت ئەگەر لەخوار 9 سالیشدا بێت رێگە پێدراوە و هیچ لاریەکیان نیە و هیچ شتێک لەسەر دەست درێژکەر ناکەوێت..
* ئیسلامیەکان بە شیعەو سوننەوە بروایان بەم نەریتە هەیە و پاساوی ئەم کردارەشیان پشتی بە دەقی قورئان بەستووە ،لەسورەتی تەلاق ئایەتی ژمارە 4 ئەلێ ( وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِن نِّسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ ۚ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ۚ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا (4)
ئەو ژنانەی کەلەسووری مانگانە بێ ئومێد بوون ، ئەگەر گومانتان هەبوو، ئەوا ماوەی چاوەروانیان سێ مانگ بێت، وە هەروەها ئەوانەشتان کە هێشتا سوری مانگانەیان دەست پێ نەکردووە (مەبەست منالانن)، وە ئەوانەی دوو گیانن، ئەوە ماوەکەیان دانانی سکەکەیانە ..
لەم ئایەتەدا زیاتر مەبەستمان لەو رستەییە کە بەئاشکرا ئەلێت (وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ ۚ) واتە ئەوانەی کە سوری مانگانەیان دەست پێ نەکردووەو ، پرسیارەکە ئەوەیە کام لەو ئافرەتانەن کە سوری مانگانەیان نەهاتووە ؟بێجگە لەو مناڵانەی کە تەمەنیان نەگەیشتۆتە ئەو ئاستەی کە سوری مانگانەیان هەبێت. دینێک خۆی رێگە بە ئیغتیصابی منالان بدات ئەبێت کۆمەڵگە چ چاوەروانیەکی هەبێت لە موریدەکانی.
ئەم ئایەتە بەئاشکرا ئەڵێت ئەتوانن ئەوانە لەخۆتان مارە بکەن کە مناڵن ونەگەیشتوونەتە سوری مانگانە، لەکاتێکدا مناڵی خوار 18 ساڵ لەروی دەروونی و جەستەیی و گەورەبوونی ئەقلیشیەوە ئامادە نیە بۆ ئەو پرۆسەیەی کە ناویان ناوە هاوسەرگیری.
کۆمەلگەی عیراق و کوردستان دەرگیری دەیەها کێشەو گیرو گرفتی سیاسی و ئابووری وکۆمەلایەتییە، بەلام ئەم دەسەلاتە خەریکی بەداعشکردنی کۆمەڵگەیە، تا زیاتر لەوەی کە هەیە بگەرێندرێتەوە دواوە و زیاتر قولبوونەیوەی قلشتی مەزهەبی و خێلەکی لەکۆمەڵگەدا رەنگ بداتەوە.
لەم هەموار کردنەوەدا باڵادەستی زیاتر ئەدات بە پیاوانی ئاینی و دەستیان ئاوەڵە ئەکات کە بەبی گەرانەوە بۆ دادگا و بێ لێپرسینەوە بتوانن هەرچیەک لەگەل ئارەزووەکانی خۆیان یەکانگیر بێتەوە پیادەی بکەن.
ئەمەی کە ئەیانەوێت لەکۆمەڵگەدا بەسەر منالانیدا جێ بەجێی بکەن، بێجگە لە تێروانینی مناڵبازی (پۆدیفیلی) هیچی تر نییە، کە لەزۆربەی ولاتانی دونیا بە تاوان دائەندرێت و کەسەکە توشی لێپێچینەوە ئەبێت.
ئەم یاسایە ئەگەر بکەوێتە باری جێ بەجێ کردنەوە، بێجگە لەوەی لەگەل یاسا نێودەولەتیەکاندا ناتەبایەو ئەبێتە هۆی زیاتر پێشێلکردنی مافی مناڵ وئافرەتان، کۆمەڵگە رائەکێشیتە دەورانێکی نەبراوەی ناو کێشەوگیروگرفت کە سەرەنجام ئیستیغلال کردنی منالان بۆ کاری سێکسی و سیغەو متعە رۆتین ئەکات و ئەنجامدەرانی لە چوونە بەردەم دادگا و یاسا ئەپارێزێت.
پرسیارەکە ئەوەیە بۆچی ئیسلامیەکان بەتایبەتی فوکوسی زیاتریان لەسەر ئافرەت دائەنێن و سالانە ئیمکانیاتێکی زۆر بۆ بە حیجاب کردنی ئافرەتان و منالان خەرج ئەکەن و هەول ئەدەن یاسایەک لە کۆمەڵگەدا پیادە بکەن کە زیاتر ژێردەستەیی و بێ توانایی ئافرەت زامن بکات؟
لەکۆمەڵگە رۆژهەلاتیەکاندا لەبەرئەوەی دەولەت زۆر کەم بەرپرسیاریەتی و پەروەردەکردنی منالان ئەگرێتە ئەستۆ زیاتر ئەو ئەرکە ئەسپێردرێت بەخێزان و لەخێزانیشدا بە ئافرەت، بۆیە زیاتر هەول ئەدەن ئافرەت حیجاب بکەن و بیکەن بە کائینێکی بێ ئیرادە، تا لەو رێگەیەوە بتوانن ئافرەتانی داهاتووی کۆمەڵگە کە منالانن بخەنە ژێر رکێفی خۆیانەوەوبەردەوام بن لە ئیسلامیزەکردنی کۆمەڵگەو داهاتووی دەسەلاکاتی خۆشیان زامن بکەن، دەرکردنی ئەم یاسایەش هەر لەو راستایەدایە.
ئەم یاسایە کە تەرویج بەزەواجی منالان (پۆدۆفیلی) ئەدات، کۆمەڵگە زیاتر ئەگێرێتەوە بۆ سەدەکانی رابردوو، وە رێگە لە خوێندن و پەروەردەو تەشەنەکردنی ئەندێشەی منالان ئەگرێت تا هەرچی زیاتر بتوانن رێگە لە ئافرەتان بگرن ببنە خاوەن بروانامەی بەرزو بەشدار بن لە بنیاتنانی کۆمەڵگەو ببنە خاوەن شەخسیەت و ئابووری خۆیان وە سەرئەنجام ئەیانخاتە بەردەم کارەساتێکی نەبراوە لە کۆمەڵگەدا، وە لەم رێگەیەشەوە دەسەلاتدارانی ئیسلامی عێراق و کوردستانیش لە نێوەدا ئەتوانن نەوەیەک گەورە بکەن کە زامنی بالادەستی داهاتووی خۆیان بێت.
ئەگەر دایکی نەوەکانی داهاتوومان هەر لە منالیەوە بکرێن بە کۆیلەو کەنیزەک و ئیغتیصاب بکرێن و لەژیانێکدا گوزەران بکەن کە رۆژانە کەرامەت وحورمەتیان پێشیل بکێت، ئەبێت چ نەوەیەک پێ بگەیەنن بۆ داهاتووی کۆمەڵگە؟
بۆ بەرگە گرتن بەم یاسا جەنگەلی وداعشیە ئەبێت ئەو سەرچاوانە وشک بکرێن کە ئەبنە هۆی بەخشینی وزە بە بیری کۆنەپەرستی و پیاوانی ئاینی و یارمەتیان ئەدات بۆ باڵادەست بوونیان لەکۆمەڵگەدا. ئەبێت هەرچی حیزب و رێکخراوەکانی کۆمەلگەی مەدەنی کە دلیان بۆ ئینسانیەت و داهاتووی ئەو کۆمەڵگەیە لێ ئەدات، دەنگ هەڵبڕن وبەتوندترین شێوە رەتی بکەنەوە، بۆ ئەوەی ژیانیکی شایستە بە ئینسان لەو کۆمەڵگەیەدا دابین بکرێت…