گەدەیان” جێگەی چوار “”کەوچک ڕەخنەگرتنی تێدا نەبویەوە!… نووسینی: رێبوار حەمە شەریف
بەناو ـ ڕەخنەگر بیت و درامانووس و شاعیرو تادێ…
ئەوە کێیە تازە فێری ئەزمونگەریی و بنیاد لە درامادا فێردەبێت!؟
ئەزمونگەریی و دراما و، سیناریست و نووسەری سیناریو:
لە دیدارو بەرنامەیەکدا، وەک گوێگر و بینەرێک دەستم سوڕاو کەوتە سەر چاوپێکەوتنێک لەگەڵ (.…. ) کەسێکدا بوو کە، گوایە بەنیازە (ئەزمونگەری و بنیاد) لە درامادا بکات، بەڵام ئەوەی باس نەکرا ئەزمونگەری و بناد بوو لە درامادا !،.
زۆرر زۆرم پێ سەیرو سەمەرەبوو کە چۆن دەوێرێت و بەخۆیدا ناچێتەوە کە ناکرێت بەخۆی بڵێت ئەم باس و ڕونکردنەوە ئرتجالیە مەسەلەیەکی ئێستایی نییە بەڵکو، زۆرکۆنە و نووسەرانی ترو دەوروبەر زوو هەستیان پێکردووە و کاری زۆر کراوە، نەک تەنها لە ناو درامادا، بەڵکو لە زۆر چەمکی جیا جیای شانۆ و شيعرو مۆزیک دا، هەر بۆیە من پێم وابوو دیارە (ئەو’ و ئەوان”) تازە هەستیان پێکردوە!.
بەر لەوەی ڕوونکردنەوەی خۆم بدەم و ڕەخنە توند بگرم، نەک بەمانای تێکشاندن نا، بەڵکو لە چوارچێوەیەکی ئەدەبی و زانستی ئەکادیماییانەوە، ورد ورد شۆڕدەبمەوە تا ئەو کاتەی پرسیاری قوڵتر دەکرێت وەک ئەوەی کە بڵێم: باشە کاکەی نووسەرو ئەوانەی کە ئیدیعای دەکەن کە وەک نووسەرو ڕەخنەگرو درامانووس / سیناریو بە ویستی درامابێت و بکرێتە فیلم یان زنجیرە درامی؟
ئەکرێ… بۆ من و خەڵکی بینەر ڕوون بکەنەوە تا ئێستا دراما لۆکاڵیەکان و نووسەرانی وەک ئێوە” لەچ ئاست و بوارێکدا، دەست ڕەنگین بووە و کاریگەربووە جگە لە شێوان و ژەهرێکی کوشندەو بێ سەروبەری لە نووسینیداو پاشان دەرهێنەرو لوکەیشن/ بەدەردی خۆتان وتان عرض، کە هەڵەیە ئەوە، واتاکەی/ دیمە دەگەیەنێت، بابپرسین بۆچی؟ ئەو جۆرە درامایانەی کە بۆ ناو و، بازرگانی پێشکەکراون، هەموو خەیاڵی و داتاشینی خۆتان بووە، ياخود هەر بە مەزاج بوونێکتان هەڵبژاردەیی پاڵەوان و ئەکتەرو نا ڕووداوەکانن، هەر بۆ گرتەی فيلم بووە؟ !
کەواتە/: لێرەوە هەر بۆ زانینی خوێنەران کە من وەک خۆم چاوم لەسەرتان بووە دووربەدور کە ئێوە” لە ئێستاو دوخێکی وەک کوردستاندا ژیاون نەتان توانیوە، خاوەنی نەک تەنها درامایەکی ڕاستەقينەبن، بەڵکو چارەکە درامایەکیشتان پێ پڕنەکراوەتەوە و دراماتان نەنووسیوەتەوە.
خۆ بە گرتەو فیلم گرتن و دیمەن/ لوکیشن نیشاندان نابێت، یان ڕيکلامی کەناڵی خزم خزمێنەو، پێهەڵدانی هەندێ هاوڕێ و هەڵسەنگاندی بێبنەمای دوور لە زانستی هونەری جوانی و قوڵ بوونەوە لەو تراژیدیایەی کە لە ئێستادا کوردستانی تێدا دەگەوزێت.
نا نا کاکی براینە وا نابێ !خوێنەر و بینەری ڕاستگۆ هەیە ئەتان بینێت و وە باش شرۆڤەی ئەو کارە نا درامی یانەتان دەکات، ڕەنگە تەنها لەلای خۆتان” وەک درامابێت دەنا بەهيچ شێوەیەک پێناسەی درامی نین و خسوسیەتی درامایی هەڵگرنین.
بۆ ئەوەی چاکتر و باشتر بینەرو خوێنەر حاڵی بکەم، من وەک خۆم لەو بوارەدا پێش ئەوان” کەوتووم و باسمکردوە، جا وادیارە، وە وا هەستدەکەم ئەوان بابەتەکانی منیان خوێندبێتەوە و بێدەنگ، بێدەنگ خش بۆی کشابن و، بە خۆمانی بفرۆشنەوە.
بۆ ئەوەی زیاتر تێبگەین لەگەڵم بن هاوڕیان. تا بڵاوکراوکانی (سێ تا چوار ساڵ) بەر لە ئێستە نووسیبووم بۆتان بڵاو بکەمەوە جارێکی تر کە چۆن باس لە (دراما، تراژیدیا، کۆمیدیا، سایکۆدراما، سوسودراماو جۆرەکانی تا دێ…
هیوادارم بتوانم جوانتر و ڕونتری بکەمەوە کە (ئەزمونگەری و بنیاد)، بەدەردی خۆیان واتەنی چییە و چۆنە وە کەی سەرهەڵدانە نوێگەرییەکان لەکوێ وە دەستی پێکردوە بۆچی؟ ئێستا دراما’ نووسانی کوردستان لەوێ بەخەبەر بوونەتەوە.
سەرەتا// دێمە سەر نوسەری (دراما )و سیناریۆ نووسی دراما کە کێیە:
ڕەنگە و وا بۆی دەچم کە لێرەوە وەرگیرابێت، یان ئەوەتا/: بۆیە لە ئێستا ڕوونکردنەوە دەدرێتە بینەر کە کەسایەتی نووسەری سيناريو نووس دەبێت کێ بێت !
٢٤/١/٢٠٢٤
بڵاومکردۆتەوە
لە ڕۆژنامەی بۆ (پێشەوە):
لە پشتردا باسمکرد و ڕوونم کردەوە کە کەسايەتی…نووسەری سيناريۆ و نووسينی سيناريۆ کێيەو چيیە:
سیناریۆنووس:
بریتییە لە… ئەو هونەرمەند و نووسەرە تایبەتمەندەی کە تایبەتە بە گەیاندنی …(بیرۆکە، چیرۆک، ڕۆمان)
کۆمەڵێک شت هەیە کە دەبێت بزانرێت کاتێک وشەی سیناریست بۆ کەسێک بەکاردەهێنین، ڕەنگە یەکەمیان لەم شتانە ئەوە بێت کە وشەی سیناریست لەگەڵ کەسێکی هۆشیار و هۆشیار و پێگەیشتوو و ناوبانگ و پێگەی بەرزدا یەکدەگرێتەوە. واتە وشەی (سیناریۆ) بۆ هیچ کەسێک ناتوانرێت جێبەجێ بکرێت، بەڵکو وشەیەکی گونجاوە بۆ کەسانی پسپۆڕ و خاوەن پێگەیەکی بەرز لە کۆمەڵگەدا، بەو پێیەی ئەم وەسفە لەگەڵ هەموو پسپۆڕییەکاندا ناگونجێت، هەرچەندە باسمان لەوە کرد کە سیناریۆکە دەکەوێتە خوارەوە بۆ زۆربەی بوارەکان.
بەدرێژی لەو بڵاوکراوەدا باسم لێوە کردوە تا ئەوان سود وەرگرن و بزانن (گەر) توانای نووسینی درامایان هەبێت .
ئەوەی کە گرنگە بۆ ناو جەوهەری ئەم بابەتە، باسکردنە لە (نوێگەریی و بنیاد).
لە بەرنامەیەکدا نامەوێ دەست نیشانی بکەم، چونکە، پێناسەی نووسەر وەک دراما نووس نییە تا لێکۆڵەری بۆبکرێت تەنیا ناوێکەو دێی وێرانە.
گرنگ لێرە ئەوەیە خوێنەر بگاتە ئەو ئاستەی کە مانای نوێگەری بزانێت لەگەڵ بنیادی کەسیەتی و کردە ڕووداوەکان و مانای کەسەیەتی خۆی لە گەڵیاندا ئاوێتەیی بکات، ئەوەش هۆیەکە بۆ دامەزراندی کەسیەتی جا چ، کارئەکتەرێک یان کەسێکی تربێت لە کاتێکدا نمایشتی ناو ژیانی ڕۆژانەیە.