پرسی ڕۆژ سەبارەت بە سکاڵای کۆنەپەرستان بۆ سەر ئازادی مافی ژنان… بەهار عەلی وەڵامی پرسی رۆژی ژمارەی داوەتەوە…
پرسی رۆژ: بەهار عەلی وسکاڵای بەرەی کۆنەپەپەرستی؟
لە چاوپێکەوتنێکی کەناڵی ڕوداو دەربارەی سکاڵای چەند پارێزەرێك لە دادگای عێراقی بۆ لابردنی ڕێگریەکانی بەردەم فرەژنی لە دادگاکانی هەرێمی کوردستان، کە بە بەشداری یەکێك لەو پارێزەرانە و بەهار عەلی، لە “دامەزرێنەرانی ڕێکخراوی ئێمە” سازدرا. بەهار عەلی گووتی “من دژی یاسای فرەژنیم، چونکە ئەوە سوکایەتیە بە کەرامەتی ژن”. هەروەها گووتی “با ئەوانەی داوای فرەژنی دەکەن خۆیان بخەنە شوێنی ئەو ژنانەی مێردەکانیان ژنی دووەم دەهێنن، ئایا دەتوانن ئەوە قبوڵ بکەن کە شەوی داهاتوو ژنەکەیان لەگەڵ مێردێکی دیکەدا دەخەوێ!؟
دوای ئەم چاوپێکەوتنە بانگخوازی ئیسلامی بەناوی (مەلا مەزهەر خوراسانی) بەناوی سوکایەتی بەئایینی ئیسلام، سکاڵای لەسەر داکۆکیکەر لەمافەکانی ژنان (بەهار عەلی) تۆمار دەکات.
ئایا قسەکانی ئێوە بێ رێزیە بە ئایینی ئیسلام؟
کۆمەڵگە چۆن دەتوانێت داکۆکی لەمافی یەکسانیخوازی ژن وپیاو بکات؟
هەڵوێستی کۆمەڵگە ورێکخراو حزب وکەسایەتیەکان چۆن بوو لەبەرامبەر ئەو پرسە؟
بەڕێز بەهار عەلی؛ یەکێک لەدامەزرێنەرانی (رێکخراوی ئێمە) وەڵامی ئەم پرسەی داینەوە.
پرسی رۆژ: ئایا قسه‌كانی ئێوه بێ رێزیه به‌رانبه‌ر ئیسلام؟
بەهار عەلی: نه‌خێر مه‌سه‌له‌كه و گفتوگۆكه په‌یوه‌ندی به هیچ ئاینێكه وه نییه، و له نێویاندا ئاینی ئیسلامیش، چوونكه من گفتوگۆم ده‌رباره‌ی بڕگه‌یه‌ك له یاسای باری كه‌سێتی كردووه كه یاسایه‌كی مه‌ده‌نییه و له ساڵی ٢٠٠٨ دەرچووە. له راستیدا ئه‌م یاسایه هه‌رچه‌نده به ته‌واوی فره‌ژنی قه‌ده‌غه نه‌كردووه، به‌ڵام مه‌رجه‌كانی ئه‌وه‌نده قورسه كه به پێی چاودێریمان بۆ دادگاكان، ژماره‌ی ئه‌وانه‌ی ژنی دووه‌م ده‌هێنن زۆر سنووردار کردۆتەوە. به‌ڵام كه‌سانی كۆنه‌په‌رست و دواكه‌وتوو كه ژن ته‌نها وه‌ك پرۆژه‌یه‌كی سێكسی ده‌بینن بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ستی خه‌ڵكی ساده و ساكاری كۆمه‌ڵگە به‌لای خۆیاندا رابكێشن، ئه‌وا هه‌میشه په‌یوه‌ستی ده‌كه‌ن به ئاینه‌وه تاوه‌كو رای گشتی له‌سه‌ر دروست بكه‌ن.
من له‌و به‌رنامه‌دا باسم له‌وه كرد كه جێبه‌جێكردنی به‌نده‌كانی ئایین به‌پێی پێشكه‌وتنی كۆمه‌ڵگەكان گۆردراوه. ئه‌وه‌تا هه‌رچه‌نده دەقێکی زۆر روون له قورئاندا هەیە دەڵێ “هه‌ركه‌سێك به‌و ده‌سته‌ی دزی كرد ده‌بێ ببڕدرێت” به‌ڵام ئێستا له هیچ وڵاتێكی ئیسلامیدا جێبه‌جێ ناكرێ، چونكه كۆمه‌ڵَگەی مرۆڤایه‌تی له ئاستێكدایه قبووڵی ئه‌و جۆره سزایانه ناكات.
پرسی رۆژ: كۆمه‌ڵَگه چۆن ده‌توانێت داكۆكی له مافی یه‌كسانیخوازی ژن و پیاو بكات؟
بەهار عەلی: كۆمه‌ڵَگە بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێ داكۆكی له مافی یه‌كسانیخوازی ژنان و پیاوان و سه‌رجه‌م گرووپه په‌راوێزخراوه‌كان بكات، پێویستی به‌وه‌یه خۆی رێكبخات. بێگومان بوونی رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگەی مه‌ده‌نی و حزبه‌كان و دام و ده‌زگای تایبه‌تمه‌ند بۆ هێنانه‌دی یه‌كسانی به‌شێكه له‌و خۆ رێكخستنه.
هه‌ڵبه‌ته به ته‌نها كۆبوونه‌وه له چوارچێوه‌ی ئه‌و لایه‌نانه‌ی باسم كرد نابێت، ئه‌گه‌ر بێتوو كاره‌كانیان له‌سه‌ر بنه‌مایه‌كی فیكری و مه‌عریفی روون و ئاشكرا نه‌بێت. واته ده‌بێت به‌رنامه‌ی كورت خایه‌ن و درێژ خایه‌نیان هه‌بێت بۆ داكۆكیكردن و كاركردن بۆ هێنانەد‌ی یه‌كسانی و عه‌داله‌تی كۆمه‌ڵایه‌تی له كوردستاندا. له ئێستادا هه‌ندێك له رێكخراوه‌كانی ژنان و هێز و رۆشنبیرو چه‌په‌كان ئه‌و رۆڵه ده‌بینن.
پرسی رۆژ: هه‌ڵوێستی كۆمه‌ڵگه و رێكخراوه و حزب و كه‌سایه‌تیه‌كان چۆن بوو به‌رانبه‌ر ئه‌و پرسه؟
بەهار عەلی: وه‌ك له پێشه‌وه باسم كرد؛ كه ئه‌وان ده‌یانویست رایه‌كی گشتی له دژی من و رێكخراوی ئێمه كه مه‌به‌ست لێی سه‌رجه‌م رێكخراو و كه‌سایه‌تییه پێشكه‌وتنخواز و ئازادیخوازان بوو. بۆیه ئه‌و هێرشه زۆره‌ی كه له تۆره كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان ده‌كرا له دژی من كه هه‌موو سنوورێكی ئه‌ده‌ب و شارستانیه‌تی به‌زاندبوو، ئه‌وانه به‌ره‌ی كۆنه‌په‌رستان بوون. له هه‌مان كاتدا زۆرێك له گروپ و رێكخراو و پارتی چه‌پ و رۆشنبیران و شاره‌زایانی بواری یاسا له ناوه‌وه و ده‌ره‌وەی كوردستان له رێگه‌ی وتار و نووسین و په‌یوه‌ندیكردن پێمه‌وه پاڵپشتی خۆیان پیشاندا، و له نێوانیاندا پارتی كۆمۆنیستی كرێكاریی کوردستان كه زۆر به روون و ئاشكرا به‌یاننامه‌ی پاڵپشتی بڵاوكرده‌وه كه كاردنه‌وه‌یه‌كی زۆر باشی هه‌بوو.
كه‌واته ده‌توانم بڵێم كۆمه‌ڵگە دابه‌ش ببوو به سێ به‌ش:
به‌شی یه‌كه‌میان: به‌ره‌ی كۆنه‌په‌رست و دواكه‌وتوو كه له ده‌نگی ژن و خۆرێكخستنی ژنانی یه‌كسانیخواز و تێكۆشه‌ر زه‌نده‌قیان چووه، چوونكه باش ده‌زانن كه ئه‌مانه هێزێكی سه‌ره‌كی گۆرانكاری كۆمه‌ڵایه‌تین له كوردستاندا.
به‌شی دوه‌میان: هێزه پێشكه‌وتنخواز و تێكۆشه‌ره‌كان بوون كه به ئاشكرا رووبه‌روی ئه‌و هێزه ده‌بوونه‌وه كه ده‌یانه‌وی كۆمه‌ڵگەی كوردستان بكه‌ن به سه‌ده‌كانی ناوه‌راستی ولاته عه‌ره‌بیه‌كان.
به‌شی سێهه‌م: خه‌ڵكانێك بوون كه بێده‌نگ بوون له ده‌ربرینی راوبۆچونیان له‌سه‌ر لاپه‌ره‌كانی تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان، به‌ڵام زۆربه‌یان به پاڵپشتی هێزه پێشكه‌تنخوازه‌كان له قه‌ڵه‌م ده‌ده‌م، چوونكه فره‌ژنی په‌یوه‌سته به ماف و که‌رامه‌تی هه‌موو ژنێكه‌وه و هه‌موو پیاوێكی به ویژدان له كۆمه‌ڵگەدا.
*****