بنچینە کۆمەڵایەتی و فیکرییەکانی کۆمۆنیزمی کرێکاری … بەشی حەڤدەهەم… ریفۆرم و شۆرش ژیانی هاوبه‌ش، خێزان، هاوسەرگیری و ته‌ڵاق…
هه‌ر جووتێكی سەرووتر له ١٦ساڵ مافیان هه‌یه كه به مه‌یل و ئاره‌زووی خۆیان پێكه‌وه بژین. قه‌ده‌غه‌كردنی هه‌رجۆره ناچاركردن و گوشار دانانێك له‌لایه‌ن هه‌ر كه‌س و ده‌زگایه‌كه‌وه له‌سه‌ر تاكه‌كان له مه‌سه‌له‌ی هه‌ڵبژاردنی هاوسه‌ر و ژیانی هاوبه‌ش و جیابوونه‌وه‌دا.
بۆ به‌ڕه‌سمی ناسینی ژیانی هاوبه‌ش له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه و بۆئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر هه‌ردوولا بیانه‌وێت یاساكانی په‌یوه‌ست به خێزان بیانگرێته‌وه، هه‌رئه‌وه‌نده به‌سه كه له سجلی ده‌وڵه‌تیدا تۆماربكرێت. سڕینه‌وه‌ی هه‌رجۆره مۆركێكی دینی په‌یوه‌ست به هاوسەرگیری له به‌ڵگه‌نامه و دامه‌زراوه ڕه‌سمیه ده‌وڵه‌تیه‌كاندا. قه‌ده‌غه‌كردنی هه‌رجۆره وتنه‌وه‌یه‌كی خوتبه‌ی دینی له مه‌راسیمه ده‌وڵه‌تیه‌كانی تۆماركردنی زه‌واجدا. به‌ڕێوه‌بردن یان نه‌بردنی مه‌راسیمی تایبه‌تی، چ شه‌رعی‌‌و چ ته‌قلیدی، له هاوسەرگیریدا هیچ ڕۆڵێك له ڕه‌سمییه‌ت پێدان و پله‌وپایه‌ی له به‌رامبه‌ر یاسادا ناگێڕێت.
قه‌ده‌غه‌كردنی هه‌رجۆره سه‌ودا و مامه‌ڵه‌كردنێك له هاوسه‌رگیریدا وه‌كو دیاریكردنی شیربایی، جیازی، ماره‌یی و…تاد وه‌كو مه‌رجێكی هاوسه‌رگیری.
قه‌ده‌غه‌كردنی فره‌ژنی
یه‌كسانیی تێكڕای مافه‌كانی ژن و پیاو له خێزاندا له مه‌سه‌له‌ی هه‌ڵبژاردنی شوێنی ژیان، كاروباری په‌یوه‌ست به سه‌رپه‌رشتی و فێركردن و په‌روه‌رده‌كردنی مناڵ، بڕیاردان له باره‌ی دارایی و ئابووری خێزانه‌وه و هه‌موو كاروباره‌كانی په‌یوه‌ست به ژیانی هاوبه‌ش. هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی جێوشوێنی تایبه‌تی پیاو وه‌كو سه‌رپه‌رشتیاری خێزان له هه‌موو یاساو ڕێساكاندا و دانانی مافی یه‌كسان بۆ ژن و پیاو له‌سه‌رپه‌رشتیكردنی كاروباری خێزاندا.
مافی بێ‌قه‌ید‌وشه‌رتی جیابوونه‌وه بۆ ژن‌و پیاو. یه‌كسانیی ته‌واوی ماف و ئه‌ركه‌كانی ژن و پیاو له‌كاروباری په‌یوه‌ست به به‌خێوكردن و سه‌رپه‌رشتی كردنی مناڵان له‌دوای جیابوونه‌وه‌دا.
یه‌كسانیی مافی هه‌ردوولا له‌كاتی جیابوونه‌وه‌دا له‌و دارایی و ئیمكاناته‌ی كه له‌ماوه‌ی ژیانی هاوبه‌شدا خێزان به‌ده‌ستی هێناوه، یان له‌ماوه‌ی ژیانی هاوبه‌شدا هەموو خێزانەکە كه‌ڵكیان لـێ وه‌رگرتووه.
هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی گواستنه‌وه‌ی ئۆتۆماتیكیانه‌ی ناوی خێزانیی باوك بۆ مناڵ و سپاردنی دیاریكردنی نازناوی خێزانیی كۆرپه به ڕیككه‌وتن و بڕیاری هاوبه‌شی باوك و دایك. ئه‌گه‌ر به ڕێككه‌وتن نه‌گه‌یشتن، ئه‌وا مناڵه‌كه ناوی خێزانیی دایك هه‌ڵده‌گرێ. هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی دانانی ئۆتۆماتیكی ناوی باوك وه‌كو ناوی خێزانیی و دانانی ناوی خێزانی به‌پێ‌ی خواستی كه‌سه‌كه.
پشتیوانیی ماددی و مه‌عنه‌وی ده‌وڵه‌ت له خێزانه بێدایك یان بێباوكه‌كان و به‌تایبه‌ت پشتیوانی چالاكانه له‌و دایكانه‌ی كه جیابوونه‌ته‌وه، یان هه‌ر له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه به‌بێ هاوسه‌رگیری مناڵیان بووه، له‌به‌رامبه‌ر گوشاره ماددی و ئه‌خلاقیاته كۆنه‌په‌رستانه‌كاندا.
هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی هه‌موو ئه‌و یاساوڕێسا دواكه‌وتووانه و كۆنه‌په‌رستانه‌ی كه په‌یوه‌ندی جنسیی ژن‌و مێرد له‌گه‌ڵ كه‌سانی دیكه‌ی جگه له هاوسه‌ری خۆیان بە تاوان لەقەڵەم دەدات.
مافه‌كانی مناڵان
هەموو مناڵێك مافی ئەوەی هەیە لە ژیانێکی بەختەوەر و ئاسودە و داهێنەرانە بەهرەمەند بێت.
كۆمه‌ڵگا له‌سه‌ریەتی كه باشبژێوی و به‌خته‌وه‌ریی بۆ هه‌موو مناڵێك، به‌بێ له‌به‌رچاوگرتنی بارودۆخی خێزانیی، دابین بكات. ده‌وڵه‌ت له‌سه‌ریەتی ستانداردێكی چونیه‌ك له باشبژێوی و ئیمكاناتی گه‌شه‌ی ماددی و مه‌عنه‌وی مناڵان و تازه‌لاوان، له به‌رزترین ئاستی شیاودا، دابین بكات.
دانی خه‌رجی پێویست و پێشكه‌شكردنی خزمه‌تگوزاری پزیشكی و فێرکاری و كه‌لتووری خۆڕایی، بۆ زامنكردنی ستانداردێكی به‌رز بۆ ژیانی مناڵان و تازه‌لاوان بێگوێدانه بارودۆخی خێزانییان.
سه‌رپه‌رشتیكردنی هه‌موو ئه‌و مناڵانه‌ی كه خێزان یان ئیمكاناتی خێزانییان نییه، له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه و به‌خێوكردن و په‌روه‌رده‌كردنیان له دامه‌زراوه مۆدێرن و پێشكه‌وتوو و پۆشته‌كاندا.
دامەزاندنی دایه‌نگه پۆشته و مۆدێرنه‌كان به‌مه‌به‌ستی به‌هره‌مه‌ندبوونی هه‌موو مناڵان، به‌بێ له‌به‌رچاوگرتنی بارودۆخی خێزانییان، له ژینگه‌یه‌كی زیندوو و داهێنه‌رانه‌ی په‌روه‌رده‌یی و كۆمه‌ڵایه‌تی.
یه‌كسانی ته‌واوی مناڵان له‌ڕووی مافه‌وه، به‌بێ له‌به‌رچاوگرتنی ئه‌وه‌ی كه له‌چوارچێوه‌ی هاوسه‌رگیری یان ده‌ره‌وه‌یدا له‌دایك بووبن.
قه‌ده‌غه‌كردنی كاری پیشه‌یی بۆ مناڵان و تازه‌لاوانی ژێر ته‌مه‌نی ١٦ ساڵی.
قه‌ده‌غه‌كردنی هه‌رجۆره ئازاردانێكی مناڵان له خێزان و قوتابخانه و دامه‌زراوه‌كانی خوێندن و له‌ئاستی كۆمه‌ڵگا به‌گشتی. قه‌ده‌غه‌كردنی بێئه‌ملاوئه‌ولای سزادانی جه‌سته‌یی. قه‌ده‌غه‌كردنی گوشار‌و ئازاری ده‌روونی و ترساندنی مناڵان.
ڕوبه‌ڕوبوونه‌وه‌ی توندی یاسایی له‌گه‌ڵ به‌دكه‌ڵك وه‌رگرتنی جنسیی له مناڵان. به‌دكه‌ڵك وه‌رگرتنی جنسیی له‌مناڵان به تاوانی قورسی جینایی ده‌ژمێردرێت.
لێپرسینه‌وه و سزادانی یاسایی كه‌سانێك كه به‌هه‌ر جۆرێك و به‌هه‌ربیانوویه‌ك ببنه ڕێگر له‌به‌رده‌م به‌هره‌مه‌ندبوونی مناڵان، چ كچ چ كوڕ، له مافه مه‌ده‌نی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانی خۆیان، وه‌كو فێربوون، سەرگەرمی و به‌شداریكردن له چالاكیه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانی تایبه‌ت به مناڵان.
قه‌ده‌غه‌كردنی چه‌كداركردن و پێکهینانی ڕێکخراوی سەربازی بۆ مناڵانی خوار ١٦ ساڵ