گەورەترین دزی لە مێژووی مرۆڤایەتی لەلایەن مەسعود بارزانی و سەرانی عێراقی… چۆن چل ملێون دولار دیزە بەدەرخۆنه کرا؟ نووسینی: جەمال غەریب
گەورەترین دزی لە مێژووی مرۆڤایەتی لەلایەن مەسعود بارزانی و سەرانی عێراقی…
چۆن چل ملێون دولار دیزە بەدەرخۆنه کرا؟
نووسینی: جەمال غەریب
چۆن 40 ملیۆن دۆلار دیزە بە دەرخۆنە کرا و چی لە 1 ملیار و چوار سەد ملیۆن دۆلار کرا، لەلایەن تاڵەبانی و بارزانی ؟؟
دوو ڕاپۆرت کە لە هەردوو گەورە میدیای ئەمریکی (لۆس ئەنجلس تایمز و کەناڵی میدیای سی ئێن بی سی) بڵاوکرایەوە، باس لە گەورەترین دزی دەکات کە 40 ملیار دۆلارە و لەلایەن لایەنە عێڕاقیەکانەوە دیزە بە دەرخۆنە کرا بە گەورەترین دزی سەدە هەژمار دەکرێت.
هەموو دراوەکان لە جۆری 100 دۆلاری نوێ بوون و لەناو زەرفی تایبەتی و بە تیپ پێچراو و لەسەر پالێتی تەختە دانراو بوون و کێشی 15 تەن بە فڕۆکە گواسترانەوە و کۆی گشتی 1 ملیار و چوارسەد ملیۆن دۆلار بوو.
(( وێنەی فڕۆکە جەنگیە پارەهەڵگرەکە لە کۆمێنتە)) ..
لە ئەساسدا بڕی پارەکە 40 ملیار دۆلار و بەکێشی 320 تەن بوو کە بە کاشی و بە مۆڵی گەیەندرایە دەستی لایەنە عێڕاقیەکان بە کوردیشەوە مەبەست لەم پارەیە بۆ خەرجکردنی بوو لە بوژاندنەوە و سەر لەنوێ بنیاتنانەوەی عێڕاق و شوێنە زیان بەرکەوتوەکان و دروستکردنی ڕێگاو بان و خزمەتگوزارییەکان.
بەڵام لێرەدا باسی ئەو بڕە دەکەین کە بۆ کورد نێردرا.
لە ئۆپەراسیۆنێکی نهێنیدا لە کۆتا ڕۆژەکانی دەسەڵاتی کاتی هاوپەیمانان کە لەلایەن ویلایەتە یەکگرتوەکانەوە سەرپەرشتی دەکرا، چەند هەلیکۆپتەرێکی جەنگی 15 تەن پارەیان گواستەوە بۆفڕۆکەخانەی هەولێر گەورە شار و پایتەختی هەرێمی کوردستان لە عێڕاق. هێزەکانی ئەمریکا لەسەر زەوی و لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی هەولێر چاوەڕێیی گەشتنی فڕۆکەکانیان دەکرد تا بارە پارەکان دابگرن و بیانخەنە ناو کامیۆنی گەورە و بیگوێزنەوە بانکی ناوەندی لە هەولێر.
(( وێنەی ساتی داگرتن و بارکردنیان )) …
بارەکان داگیران و بە پاسەوانی هێزێکی گەورەی ئەمریکی لە درەنگانی شەو گەیەندرایە بانکی ناوەندی لە هەولێری پایتەخت، ئەم بڕە پارە زەبەلاحە لەلایەن پۆڵ بریمەر حاکمی گشتی عێڕاق لە بەرواری 23/06/2004 و پێش پێنج ڕۆژ لە وادەی تەواوبوونی کارەکانی و دەستاو دەستکردنی دەسەڵات لە ئەمریکیەکانەوە بۆ هێزە عێڕاقیەکان بڕیاری لەسەر درا بوو.
ئەم پارەیەش لە کۆی پارەی فرۆشراوی نەوت بوو لە دوای پڕۆسەی ئازادکرنی عێڕاق. ڕەشید تاهیر کە ئەوکات بەڕێوبەری مالیەی هەولێر کە ئێستا بە هۆکاری نزاعی ئامۆزاکان دوو دۆسیەی گەندەڵی لەسەر کرایەوە لە دادکای دهۆک وتبووی کەبەلای ئێمەوە کارێکی سەرسوڕهێنەر بوو کە بڕە پارەیەکی لەو قەبارەیە بە کاشی لە فڕۆکەخانە و بە فەرمانی بریمەر تسلیممان بکرێت.
بەڵام لەلایەکی دیەوە محمود عوسمان وتویەتی ئەو پارەیە زیاتر بووە و ئەبوو بەشی کورد چوار ملیار دۆلار بێت بەڵام پریمەر تەنها ملیار و چوارسەد ملیۆنی ناردوە و ئەوی تری بە هەدەرداوە و هێنانی ئەو ملیار و نیو دۆلارە بە کاشی بۆ دەمکوتکردنی سەرانی کورد بوە تا داوای باقیاتەکەی نەکەن.
ئەوەی سەیرە دواتر ئەم پارەیە لە نێوان تاڵەبانی و بارزانی وەک برا بەش کرا 798 ملیۆن دۆلار بۆ بارزانی و 602 ملیۆن دۆلار بۆ تاڵەبانی.
لە ئەساسدا وەک لەسەرەتاوە ئاماژەم پێکردوە ئەم بڕە پارەیە بۆ دووبارە بنیاتنانەوە و دروستکردنی بەنداو هەستانەوەی ژێرخانی ئابوری و بوژاندنەوەی سێکتەرەکان بوو، بەڵام هەر لەم ڕاپۆرتەدا هاتوە کە سەرانی کورد لەبری خزمەتگوزاری هاتوون و لەگەڵ زۆرێک لە بانکە جیهانیەکان و لە ناویاندا بانکی سویسری گفتوگۆیان کردوە تا ئەو پارانە ببەنە دەرەوەی وڵات، بەڵام لەو سەردەمەدا بە هۆکاری ناجێگیری دۆخی عێڕاق هیچ بانک و حکومەتێک ئامادە نەبوە ئەو بڕە پارە زۆرە بگرێتە ئەستۆ.
لایەنێکی تری سەیر ئەوەیە هەر لەم ڕاپۆرتەدا هاتوە کە تاڵەبانی داوای فڕۆکەی کردوە بۆ گواستنەوەی بڕە بەشەکەی سلێمانی کە هەرگیز سلێمانی و سلێمانیەکان چاویان بەو پارەیە نەکەوتوە..!! بەڵام ئەمریکیەکان ئامادە نەبوون ئەو کارە بکەن و فڕۆکەی بۆ دابین بکەن و پێیان ڕاگەیاندون دەبێت بە بارهەڵگر بیگوازنەوە.
ئەوەی جێی سەرنجە نە نەوشیروان موستەفا نە هیچکام لە میدیا ناوخۆی و حزبی و ئۆزسیۆنەکان بە ئیسلامیەکانیشەوە باسیان لەم دزییە گەورەیە نەکردوە و وەک دزیەکانی تریان و وەک برا لە نێوانی خۆیان بەشیان کردو و میللەتیش لە دورەوە زەقەی چاوی دێت.
سەرچاوەکان:
1- https://www.cnbc.com/2011/10/26/The-$40-Billion-Iraqi-Money-Trail.html
2- https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2005-nov-21-fg-cashforkurds21-story.html